Fevia, de federatie van de Belgische voedingsbedrijven, trekt aan de alarmbel: de productie daalt nog sneller dan tijdens de coronacrisis, en de rendabiliteit bereikt een historisch dieptepunt. “Actie is dringend nodig,” zegt Nathalie Guillaume, de nieuwe voorzitster van Fevia, “onze bedrijven moeten absoluut hun competitiviteit versterken om de transitie naar duurzaamheid te versnellen. En ze moeten hun fundamentele rol blijven vervullen: onze samenleving voeden.”
Een historisch lage marge en drievoudige handicap
We beschouwen het vaak als vanzelfsprekend, maar voeding speelt een essentiële rol in ons leven. Naast het plezier dat het ons biedt en haar primaire functie om ons te voeden, is voeding de gouden draad die verbindt, waarde creëert en geeft aan elke schakel van de voedingsketen – van de landbouw tot de consument – en duizenden jobs ondersteunt.
De Belgische voedingsindustrie vormt de centrale pijler van deze waardeketen. Onze bedrijven produceren dagelijks onze voeding en dranken, creëren werkgelegenheid en investeren, terwijl ze de belangen van de consumenten en de planeet centraal stellen in hun acties. De afgelopen jaren hebben de bedrijven hun veerkracht bewezen doorheen de verschillende crisissen. Maar vandaag staan ze met hun rug tegen de muur.
In vergelijking met 2019 is de operationele marge met een derde gedaald. De rendabiliteit staat nu op een historisch dieptepunt van gemiddeld 2,32%. Uit een bevraging bij meer dan 20 subfederaties blijkt dat 40% verwacht dat hun rendabiliteit verder zal afnemen. “Zonder verbetering kunnen bedrijven niet meer investeren in de toekomst en dreigen sommige bedrijven te verdwijnen”, waarschuwt Nathalie Guillaume. “Dat heeft gevolgen voor de hele voedingsketen.” En de volatiliteit van de grondstofprijzen, die dit jaar weer stegen, legt extra druk op de rendabiliteit.
De sector, die meer dan 100.000 mensen tewerkstelt, wordt geconfronteerd met een drievoudige handicap. De loonkosten liggen ruim 25% hoger dan in buurlanden. Daarnaast betalen onze bedrijven meer voor elektriciteit en is er een hogere belastingdruk (bijvoorbeeld een fiscale handicap van 126% op frisdranken). En de kosten zullen blijven stijgen, met een loonindexering van 3,57% in januari 2025 en een verhoging van de energiedistributietarieven met 77% in de komende jaren.
De Belgische voedingsindustrie verliest marktaandeel, zowel in eigen land als daarbuiten. “Onze bedrijven moeten een marathon lopen met een blok aan hun been”, betreurt Nathalie Guillaume. Politieke maatregelen dringen zich op om de competitiviteit van de sector te versterken, zodat ze verder kan bouwen aan een duurzame toekomst.
Blijven investeren dankzij een stabiel en coherent regelgevend kader
Belgische voedingsbedrijven zetten zich volop in voor de gezondheid van mens en planeet. Dat bewijzen ze met concrete acties, gebundeld in de duurzaamheidsroadmap van de sector. Naast de huidige uitdagingen staan ze ook onder druk door een overvloed aan regels en duurzaamheidsinitiatieven, elk met hun eigen complexe methodologieën en verplichtingen. Daarbovenop komen vaak nog extra eisen van handelspartners.
Ondanks deze uitdagingen zijn voedingsbedrijven vastberaden om te blijven investeren in innovatie, duurzaamheid en efficiëntie. Toch is het wettelijke kader vaak te vaag of te beperkt, waardoor sommige bedrijven hun investeringsplannen tijdelijk op pauze zetten. Voor veel bedrijven, waaronder de vele kmo’s in onze sector, vormt dit een ernstig probleem en zijn de limieten bereikt. Er is nood aan meer duidelijkheid, stabiliteit, samenhang en overleg om verdere vertraging op strategische initiatieven te voorkomen.
Samenwerken aan een sterke voedingsketen is goud waard
De uitdagingen van de sector treffen niet alleen onze bedrijven, maar de hele voedingsketen. Ook de retail en de consument spelen hierin een rol. “Belgische producten verdienen meer waardering”, aldus de voorzitster. Bovendien moeten eerlijke handelsrelaties voor iedereen primeren, zowel voor kleine als grote bedrijven. “Samen kunnen we een positieve dynamiek creëren, zodat Belgische voeding en dranken nog meer kunnen schitteren in binnen- en buitenland.”
Over de sectoranalyse
In november deden we een bevraging bij meer dan 20 subfederaties om hun economische situatie en vooruitzichten te evalueren op het vlak van productie, werkgelegenheid, investeringen en rendabiliteit. Enkele opvallende bevindingen:
- De volatiliteit van grondstofprijzen, zoals de recordprijzen van cacao en de schommelingen in suikerprijzen, heeft een sterke impact op de economische activiteiten
- De klimaatverandering en bijbehorende regelgevingen wegen op de bevoorrading
- De prijsdruk die wordt uitgeoefend door de grote distributie verkleint de marges steeds meer
- De verkoopvolumes zitten al maanden in dalende lijn
Lees meer over de vooruitzichten, trends en uitdagingen voor elke federatie op fevia.be/conjunctuur2024.
