Verpakkingen recycleerbaar, herbruikbaar of biodegradeerbaar maken

Eind 2019 finaliseerde Flanders’ FOOD samen met haar drie innovatiecentra VIL (logistiek), SIM (nieuwe materialen) en Catalisti (chemie) en Pack4Food een roadmap voor de “voedingsverpakking van de toekomst”. Deze roadmap bepaalt de richtlijnen voor onderzoek en ontwikkeling voor de periode van 2020 tot 2030. Het doel bestaat erin om innoverende verpakkingen te ontwikkelen die een antwoord bieden aan de noden van de toekomst en aan de verschillende actoren uit de waardeketen. De circulaire verpakking is één van de centrale thema’s van deze roadmap. Op basis van deze roadmap worden vele onderzoeks- en innovatie projecten gelanceerd.

Voedingsbedrijven die aangesloten zijn bij Fost Plus, betalen een Groene Punt bijdrage. Hierop wordt een ecomodulatie toegepast.. Dat betekent dat de berekening van de bijdrage rekening houdt met de hele waardeketen, van het inzamelen over het sorteren tot het recycleren. Hoe makkelijker de verschillende fases, hoe lager de bijdrage voor het Groene Punt. Bovendien betaalt een bedrijf een hoger, forfaitair bedrag voor verpakkingen die niet gerecycleerd kunnen worden of die de recyclage verstoren. Zo is het hoogste tarief bij het Groene Punt 35 keer hoger dan het laagste tarief. In 2020 werd een sterk tarief met terugwerkende kracht ingevoerd voor een aantal verpakkingen die de interregionale Verpakkingscommissie in kaart bracht.

In 2019 diende Fevia haar achtste preventieplan in rond verpakkingen en verpakkingsafval bij de interregionale Verpakkingscommissie. Aan dat plan nemen bijna 150 voedingsbedrijven deel. Naast de maatregelen die de hoeveelheid wegwerpverpakkingen moeten verminderen (hun gewicht verminderen, bepaalde verpakkingen elimineren,…) en het herbruikbare deel uitbreiden, bestaat het doel er ook in om de circulaire werking van de verpakkingen te verbeteren. Dat kan gaan om het verbeteren van de recycleerbaarheid van de verpakking en zelfs over het ontwikkelen van verpakkingen die biologisch afbreekbaar of composteerbaar zijn.

Het is voor een bedrijf, en specifiek voor een kmo, niet altijd makkelijk om op vlak van verpakkingen de juiste keuzes te maken. Daarom ontwikkelde Fost Plus voor bedrijven meerdere tools die hen helpen om de principes van eco-design en design4recyling te integreren in hun verpakkingsbeleid. Het gaat om websites zoals www.preventpack.be, www.pack4recycling.be, www.pack4ecodesign.org of persoonlijk advies op basis van analyses van gegevens die worden gemeld aan Fost Plus. In samenwerking met Valipac worden gratis gespecialiseerde audits uitgevoerd bij bedrijven.

België is geen eiland: de verpakte producten van Belgische bedrijven worden vaak verkocht in meerdere landen. Het Europees niveau is dan ook het meest geschikte niveau om geharmoniseerde richtlijnen vast te leggen. Verschillende organisaties formuleren hierbij adviezen voor het bedrijfsleven: zo brengen bedrijven verpakkingen op de markt die het recyclageproces niet verstoren. Meerdere organisaties, waaronder de Europese federaties voor water (EFWB) en voor frisdrank (Unesda) publiceerden bijvoorbeeld een praktische gids voor PET-flessen.

Om bedrijven te helpen bij het kiezen van hun verpakkingen, lanceerde Pack4Food in samenwerking met Flanders’ FOOD, SensNet en andere onderzoeksorganisaties het CircoPack-project. Dit project heeft tot doel een praktische tool te ontwikkelen. Dit in de vorm van een scan waarmee bedrijven het materiaal van hun voedingsverpakking kunnen kiezen. De scan helpt hen om materiaal te kiezen dat past binnen de circulaire economie en dat tegelijk rekening houdt met de vereisten waaraan verpakkingen moeten voldoen op vlak van functionaliteit en voedselveiligheid.

Op 1 maart 2020 lanceren Fostplus en Valipac Pack It Better, het platform voor het eco-design van verpakkingen. Deze hub laat elk bedrijf zich een weg banen door ‘een jungle’ aan verpakkingsinformatie en verpakkingsdiensten. Dit platform verzamelt alle relevante informatie voor bedrijven die hun verpakkingen willen verduurzamen.