Je moet ver teruggaan in de tijd om zo'n rampzalige start van het jaar te vinden voor de Belgische voedingsindustrie.
Omzet: sterkste daling sinds 2009
Volgens btw-gegevens gepubliceerd door Statbel bedroeg de omzet in de voedingsindustrie bijna 20 miljard euro in het eerste kwartaal van 2024. Dit is een daling van 2,6% ten opzichte van het eerste kwartaal van het voorgaande jaar, de grootste daling in een eerste kwartaal sinds 2009 (-4,1%). In de afgelopen 15 jaar was er alleen in de eerste kwartalen van 2014 (-0,6%) en 2021 (-1,9%) sprake van een negatieve jaarlijkse groei.
Sinds het 2e kwartaal van 2022 (met uitzondering van het 4e kwartaal van 2023) wordt de daling van de verkoop gedreven door de daling van de volumes, die niet wordt gecompenseerd door de stijging van de prijzen. In het eerste kwartaal van dit jaar lagen de verkoopvolumes bijvoorbeeld 5,7% lager dan in het eerste kwartaal van 2023. In feite moet je teruggaan tot het 3e kwartaal van 2010 om zo'n lage index voor het verkoopvolume te vinden.
Grafiek: Ontwikkeling van de omzet, producentenprijzen en verkoop (volume)
Uitvoer: eerste volumedaling sinds 2013
Het exportvolume is in het 1e kwartaal van 2024 met 5,4% gedaald ten opzichte van het 1e kwartaal van 2023. Dit is de eerste daling van het exportvolume die de voedingsmiddelenindustrie in een 1e kwartaal (op jaarbasis) registreert sinds 2013.
Deze volumedaling werd slechts gedeeltelijk gecompenseerd door een stijging van de uitvoerprijzen. Over het geheel genomen daalde de export in waarde dus in het 1e kwartaal van 2024 in vergelijking met dezelfde periode van het voorgaande jaar. Dit is ongekend (ten minste sinds 2010, het jaar waarvoor gegevens van de Nationale Bank beschikbaar zijn).
Productie: 4e maand op rij op een lager niveau
In april 2024 laat de index van de industriële productie van voedingsmiddelen en dranken (gecorrigeerd voor kalendereffecten) een daling zien van 3,3% ten opzichte van april 2023. Dit is de 4e opeenvolgende maand waarin de productie op een lager niveau ligt dan in dezelfde maand van het voorgaande jaar.
Faillissementen: voltijdse jobverliezen op hun hoogste peil sinds juni 2019
Na vijf maanden in 2024 staat het aantal geregistreerde faillissementen in de voedingsindustrie in België op 52. Dit is iets lager dan het cijfer voor dezelfde periode in 2023 (56), maar nog steeds ruim boven het cijfer voor 2022 (41).
Het aantal banen dat verloren gaat in mei 2024 is 75, waaronder 65 voltijdse banen. Je moet teruggaan tot juni 2019 om een hoger aantal verloren voltijdse banen te vinden in België (230).
Investeringen: mooie toename
Het enige lichtpuntje: met €486 miljoen zijn de investeringen in het eerste kwartaal van 2024 met 7,2% gestegen in vergelijking met dezelfde periode in 2023.
Conclusie: het is dringend tijd om het concurrentievermogen van onze industrie te versterken
Onze voedingsindustrie vormt, dankzij lokale verankering, de ruggengraat van onze economie en onze maatschappij: een rol die we willen behouden, maar we mogen die niet als vanzelfsprekend beschouwen. De cijfers liegen er niet om: voedingsproducenten, waarvan 95% kmo's, zijn zwaar getroffen door recente crisissen die hun rentabiliteit en concurrentiekracht op de proef hebben gesteld... en ze zijn nog niet uit de gevarenzone. Daarom roepen we onze toekomstige regeringen op om onze bedrijven te steunen en te werken aan een echt industrieel beleid dat het Belgische ecosysteem, de lokale verankering en de concurrentiekracht van onze sector versterkt.
