Een honderdtal voedingsbedrijven werkten het voorbije preventieplan verpakkingen 2019-2022 af en hebben hun schouders gezet onder een nieuw preventieplan 2022-2025. Hiermee zetten ze in op een verdere vermindering van hun verpakkingen en hogere circulariteit van het gebruikte materiaal.
Het preventieplan verpakkingen
Bedrijven die jaarlijks minstens 300 ton eenmalige verpakkingen op de Belgische markt brengen (of 100 ton indien ook in België verpakt) moeten om de 3 jaar een preventieplan voor hun verpakkingen opmaken en dat indienen bij de overheid (bij de Interregionale Verpakkingscommissie, IVC). Fevia maakt telkens een sectoraal plan op dat de maatregelen van heel wat bedrijven uit de voedingssector groepeert.
Eindevaluatie preventieplan 2019-2022
In 2019 diende Fevia een sectoraal preventieplan in voor 151 bedrijven uit de sector. Afgelopen jaar maakten we hiervan een eindevaluatie op en dienden we deze in bij het IVC. De ingediende eindevaluatie gaf slechts een partieel beeld van de werkelijk uitgevoerde maatregelen. Bovendien lag de planperiode in volle coronacrisis, een crisis met een zware impact op de bedrijven. Zo zagen bepaalde producenten hun aantal op de markt gebrachte producten sterk dalen, met zware economische gevolgen. Ook de huidige crisis, die het gevolg is van de oorlog in Oekraïne, leidt tot moeilijkheden om aan grondstoffen/verpakkingen te geraken. Dat maakt dat vele projecten even on hold werden gezet. Ondanks de crisissen hebben de voedingsbedrijven toch flink wat preventiemaatregelen kunnen nemen voorbije jaren. Onderstaande geeft een overzicht van de genomen maatregelen. Het gaat hierbij dus om een onderschatting van de werkelijk genomen maatregelen.
- De deelnemende bedrijven verminderden het gewicht eenmalige primaire en/of secundaire verpakkingen met minstens 1.484 ton en het gewicht eenmalige tertiaire verpakkingen met minstens 447 ton.
- De bedrijven zetten in op het behoud van het aandeel herbruikbare verpakkingen en namen hiervoor maatregelen voor minstens 1.943 ton herbruikbare verpakkingen. Ook namen ze verschillende maatregelen om het aandeel herbruikbare verpakkingen te vergroten.
- De bedrijven namen maatregelen om minstens 10.065 ton primaire en/of secundaire verpakkingen en minstens 180 ton tertiaire verpakkingen te verbeteren op vlak van circulariteit (vb. beter recycleerbaar)
- Ook werden andere maatregelen genomen om de kwaliteit van de verpakkingen te verbeteren op milieuvlak (vb. minder lijmen), goed voor minstens 226 ton verpakkingen.
- Tenslotte werden nog diverse andere preventiemaatregelen genomen (vb. minder verlies bij pannes) goed voor een impact op minstens 94 ton verpakkingen.
- Heel wat maatregelen zorgden voor een verbetering van de logistiek (vb. meer producten per pallet), waardoor bovendien minstens 58.300 km transport werd uitgespaard.
Indiening nieuw preventieplan 2022-2025
Vorig jaar was tevens het moment om een nieuw preventieplan verpakkingen op te maken en in te dienen, dit keer voor de periode 2022-2025. Aan het nieuwe sectorale preventieplan verpakkingen nemen dit keer 100 voedingsbedrijven deel. Hieronder kan u een samenvatting vinden van de doelstellingen waar alle deelnemers samen de komende jaren rond werken, via uiteenlopende geplande maatregelen. De opgegeven gewichten zijn wellicht een onderschatting, aangezien niet voor alle geplande maatregelen een gewicht kon bepaald worden. Het jaat telkens om gewichten op jaarbasis, uitgaande van een gelijkblijvende productie tijdens de loop van het plan.
| Aantal geplande maatregelen | Impact op gewichtsbasis [ton] | |
|---|---|---|
| Vermindering gewicht eenmalige primaire/secundaire verpakkingen | 147 | 3.758 |
| Vergroten aandeel herbruikbare primaire/secundaire verpakkingen (vermeden eenmalige verpakkingen) | 19 | 372 |
| Verhogen circulariteit primaire/secundaire verpakkingen (en andere maatregelen mbt verbeteren kwaliteit verpakkingen op milieuvlak) | 141 | 24.133 |
| Diverse andere preventiemaatregelen mbt primaire/secundaire verpakkingen | 213 | 865 |
| Vermindering gewicht eenmalige tertiaire verpakkingen | 28 | 266 |
| Vergroten aandeel herbruikbare tertiaire verpakkingen (vermeden eenmalige verpakkingen) | 15 | 68 |
| Verhogen circulariteit tertiaire verpakkingen (en andere maatregelen mbt verbeteren kwaliteit verpakkingen op milieuvlak) | 21 | 429 |
| Diverse andere preventiemaatregelen mbt tertiaire verpakkingen | 28 | 3.392 |
| Vermindering aantal afgelegde km door verbetering logistiek via verpakkingen | 44.800 km |
Noot: een primaire verpakking of verkoopverpakking is ontworpen als verkoopeenheid voor de eindgebruiker of consument (vb. een flesje), een secundaire verpakking of verzamelverpakking groepeert meerdere verkoopeenheden (vb. een krimpfolie rond een aantal flessen) en een tertiaire verpakking of transportverpakking faciliteert het verladen en vervoeren van verkoopeenheden of verzamelverpakkingen (vb. pallet, pallethoes, kist).
Diverse voorbeelden van preventiemaatregelen
Welke preventiemaatregelen zijn zoal voorzien? Wanneer het gaat om de vermindering van het gewicht van eenmalige verpakkingen gaat het bijvoorbeeld om de vermindering van de diktes van folies, golfkarton, ... ,het gebruiken van een preform voor flessen met een lager gewicht, het weglaten van een plastic deksel, een kartonnen tray, overschakeling naar verpakkingen met een grotere inhoud, ...
Opvallend is dat er voor steeds meer verpakkingen wordt ingezet op een verhoogde circulariteit. Die trend was al duidelijk in het vorige plan en gaat nog verder in stijgende lijn. Verpakkingen meer circulair maken, dat betekent onder meer inzetten op beter recycleerbare verpakkingen, op het gebruik van gerecycleerd materiaal in verpakkingen, op het gebruik van hernieuwbare materialen,…. Om de recycleerbaarheid te verhogen zal bijvoorbeeld ingezet worden op monomateriaal film in plaats van multilayers en multimateriaal film, zal transparante plastic gebruikt worden in plaats van donkere plastic of zullen etiketten gebruikt worden die beter recycleerbaar zijn samen met de rest van de verpakking.
Blijvend engagement, ook al gaat het steeds moeilijker
Voedingsbedrijven zijn al meer dan 20 jaar bezig met het opstellen en uitvoeren van preventieplannen. Het wordt steeds moeilijker om nog bijkomende preventiemaatregelen te nemen, zeker rond de vermindering van de hoeveelheid verpakking. Vele verpakkingen lopen immers tegen hun grenzen aan, wil men de bescherming van het product niet in het gedrang brengen. Innovatie en een engagement om te blijven zoeken om het steeds beter te doen maken dat ook nu weer een breed pakket aan maatregelen naar voor geschoven wordt. Het preventieplan past dan ook binnen het verpakkingsengagement van de hele sector, zoals weergegeven op www.verpakkingen2025.be of in de duurzaamheidsroadmap van de voedingsindustrie op www.watetenwemorgen.be. Bovendien passen de maatregelen uit het preventieplan ook binnen het kader van de nieuwe wettelijke verplichtingen die ingevoerd worden als gevolg van de SUP Richtlijn of andere op komst zijnde wetgeving rond verpakkingen.
