In 2023 gebruikte bijna 10% van de Belgische voedingsbedrijven met 10 of meer werknemers artificiële intelligentie (AI) technologieën om hun activiteiten uit te voeren. Dat is meer dan twee jaar geleden (8,7% in 2021).
AI verwijst naar systemen die technologieën gebruiken zoals tekstanalyse, computer vision, spraakherkenning, natuurlijke taal generatie, machine learning of deep learning. Deze technologieën kunnen worden gebruikt om gegevens te verzamelen en/of te gebruiken om te voorspellen, aan te bevelen of te beslissen, met verschillende niveaus van autonomie, wat de beste actie is om specifieke doelen te bereiken. AI-systemen kunnen gebaseerd zijn op software (bijvoorbeeld beeldherkenningssoftware, virtuele assistenten, spraak- en gezichtsherkenningssystemen) of geïntegreerd zijn in apparaten (bijvoorbeeld autonome robots, zelfrijdende voertuigen, drones).
Belgische voedingsbedrijven behoren tot de grootste gebruikers van AI
De hoogste percentages voedingsbedrijven die AI-technologieën gebruiken werden waargenomen in Denemarken (12,5%), Nederland (10,0%) en België (9,7%). Het Europees gemiddelde ligt slechts op 5,4%.
Wat betreft het type AI-technologie dat door deze bedrijven wordt gebruikt, was in 2023 de automatisering van verschillende werkstromen of beslissingsondersteuning (AI-gebaseerde software, robotische procesautomatisering) het meest gebruikt, met 4,3% van de bedrijven die het gebruikten. De identificatie van objecten of personen op basis van afbeeldingen (herkenning van afbeeldingen, bewerking van afbeeldingen) en machine learning (bijvoorbeeld deep learning) volgen met 3,5%.
De andere soorten AI-technologieën die worden gebruikt omvatten de analyse van geschreven taal (tekst mining; 1,7%), fysieke verplaatsing van machines door autonome beslissingen gebaseerd op omgevingswaarneming (autonome robots, zelfrijdende voertuigen en autonome drones; 1,7%), het genereren van geschreven of gesproken taal (natuurlijke taalgeneratie; 1,5%) en de conversie van gesproken taal naar een leesbaar formaat voor machines (spraakherkenning; 0,7% van de bedrijven).
AI als redder voor de loonhandicap
We kunnen niet anders dan een oorzakelijk verband trekken tussen het zeer hoge niveau van de arbeidskosten en het gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) door voedingsbedrijven, ook al spelen er natuurlijk andere parameters mee.
Inderdaad, relatief hoge arbeidskosten kunnen bedrijven ertoe aanzetten om routinematige, repetitieve taken te automatiseren en bepaalde functies te vervangen door AI-oplossingen. Dit laat toe de efficiëntie en productiviteit van bedrijven te verbeteren. Ze kunnen meer bereiken met minder arbeidskrachten en dit alles met behoud of verhoging van hun productieniveau. Door te investeren in IA kunnen bedrijven ook een concurrentieel voordeel behalen door hun processen te verbeteren en betere producten en diensten aan te bieden tegen lagere kosten. Dit is vooral cruciaal in de voedingsindustrie waar de concurrentie intens is en de winstgevendheid onder druk staat.
Het onderstaande diagram illustreert de positieve correlatie tussen het uurloon en het percentage bedrijven dat ten minste één AI-technologie gebruikt. De drie landen waar de loonkost het hoogst is - Noorwegen, Nederland en België - zijn ook degenen waar verhoudingsgewijs de meeste bedrijven AI gebruiken. Roemeense, Bulgaarse en Kroatische voedingsbedrijven hebben daarentegen veel lagere arbeidskosten en investeren maar weinig in AI. Te noteren, twee atypische gevallen: Frankrijk (hoge arbeidskosten en weinig gebruik van AI) en Portugal (lage arbeidskosten en veel gebruik van AI).
Concluderend: AI maakt het enigzins mogelijk om de loonhandicap van onze bedrijven te compenseren en biedt tegelijkertijd nieuwe mogelijkheden voor innovatie en groei. We verwachten dus van toekomstige regeringen dat ze zowel maatregelen nemen om betaalbare en haalbare banen te behouden als maatregelen die onze bedrijven in staat stellen voorop te lopen in innovatie.
