That remains the question… Vorige week werd een eerste horde richting een ordelijke Brexit genomen. Toch blijft alles mogelijk, dus u bereidt zich best goed voor.
Waar staan we sinds vorige week?
Vorige week was een Shakespeareaanse week voor de Brexit. Er werd op technisch niveau een akkoord bereikt, dat premier Theresa May voorlegde aan haar regering. Ze kreeg de steun, maar die bleek uiterst fragiel toen meerdere regeringsleden opstapten. Onder hen ook Staatssecretaris voor de Brexit, Dominic Raab. Hij werd vervangen door Stephen Barclay, die het VK intern moet voorbereiden op de Brexit. De onderhandelingen met de EU trekt May naar zichzelf toe. Tot een motie van wantrouwen binnen haar eigen Conservatieve Partij lijkt het niet te komen. Het blijft dus afwachten hoe de politiek zich verder uitspeelt in het VK.
Welke deal ligt er op tafel?
De onderhandelaars kwamen tot een akkoord over het terugtrekkingsakkoord, met oa bepalingen rond de financiële afhandeling en de transitieperiode.
Sleutel tot het akkoord is de kwestie Noord-Ierland. Post-Brexit blijft Ierland in de douane-unie en de eengemaakte markt en vormt de Noord-Ierse grens de buitengrens van het VK. Om te vermijden dat er hier grenscontroles nodig zijn, voorziet het akkoord in een “backstop”, waarbij het VK in haar geheel in een douanezone met de EU blijft tot er een ander akkoord is. Deze douanezone dekt alle goederen behalve visserij. Noord-Ierland zal zich ook blijven houden aan bepaalde regels van de eengemaakte markt, oa rond goederen, sanitaire voorschriften voor veterinaire controles en regels voor landbouwproducten. Daarnaast komt er een specifieke regeling voor het behoud van vrij verkeer op het volledige Ierse eiland.
Dit is uiteraard moeilijk verteerbaar voor de harde Brexiteers, die uit de eengemaakte markt en de douane-unie willen, zodat ze oa eigen handelsakkoorden met derde landen kunnen afsluiten.
De onderhandelaars kwamen ook de grote lijnen overeen van een politieke verklaring over de toekomstige relatie tussen het VK end e EU.
Wat zijn de volgende stappen richting een ordelijke Brexit?
- Het goedkeuringsproces ziet er als volgt uit:
- De Europese Raad moet de scheidingsovereenkomst en het politieke akkoord over de toekomst bekrachtigen. Dit zal mogelijk gebeuren op een speciale top dit weekend.
- Het Britse Parlement moet het akkoord goedkeuren. Men hoop dat dit voor het kerstverlof gebeurt.
- De Raad van de EU moet de ondertekening van het scheidingsakkoord autoriseren en het EU Parlement moet het akkoord goedkeuren. Dit zou in het voorjaar van 2019 gebeuren.
- Indien al deze stappen worden doorlopen, zal het VK de EU op 29 maart 2019 verlaten met duidelijke afspraken.
- Dan volgt er een status quo transitieperiode tot eind 2020, waarbij het VK de EU wetgeving blijft volgen.
- Op dat moment starten de EU en het VK pas de formele onderhandelingen over hun toekomstige relatie. Het VK schreef haar visie op die relatie neer in haar Brexit White Paper. Deze paper bevat echter tegenstrijdigheden en laat vele vragen onbeantwoord. Het is dus zeer de vraag of het tijdig tot een akkoord komt.
- De status quo transitieperiode kan verlengd worden.
- Indien er niet tijdig en akkoord is en als de transitieperiode niet wordt verlengd, dan wordt de backstop ingeroepen en blijft het gehele VK in een douanezone met de EU tot er een ander akkoord wordt gesloten.
Het “cliff-edge” scenario is niet van de baan
Immers, “nothing is agreed untill everything is agreed”, zo stellen beide kanten nog steeds.
Het VK riep op 29 maart 2017 artikel 50 in, waarmee het aangaf de EU te willen verlaten. Art. 50 geeft een lidstaat 2 jaar de tijd voor haar uitstap. Het Europees Hof bekijkt momenteel of deze periode kan verlengd worden.
Indien dit niet kan of de Britten dit niet willen, of indien het land in politieke chaos belandt, volgt er op 29 maart 2019 mogelijk een harde Brexit, waarbij het VK de EU verlaat zonder akkoord. Dan is de EU wetgeving van de ene dag op de andere niet meer van toepassing op het VK.
Wat is het standpunt van Fevia?
Het VK is onze vierde exportmarkt, goed voor een jaarlijkse omzet van 2,7 miljard euro (ongeveer 10% van onze totale export). Het was bovendien een groeimarkt tot aan de Brexit: tussen 2005 en 2015 steeg de export met 50%. In 2016 zagen we meteen de impact van de devaluatie van de pond, maar vorig jaar steeg de export opnieuw licht. Wij willen dus onze handelsstromen zo min mogelijk verstoord zien door de Brexit.
Als vertegenwoordiger van de Belgische voedingsindustrie vraagt Fevia daarom aan Belgische en Europese beleidsverantwoordelijken om tijdig tot een akkoord te komen, zodat het VK op 29 maart met duidelijke afspraken de EU verlaat.
Een ‘no deal’ is voor ons geen optie. Zoals we eerder toelichtten, vallen we dan immers terug op handel onder het WHO regime, met tarieven voor sommige voeding en dranken die kunnen oplopen tot 60%. In dat geval zou het goed zijn als de Brexit kan uitgesteld worden.
We pleiten voor een status quo transitieperiode die zolang als nodig loopt, maw tot er een akkoord is gesloten over de toekomstige handelsrelatie.
Een gewoon handelsakkoord kan volgens ons niet tegemoetkomen aan alle noden van de Europese voedingsindustrie, met haar geïntegreerde productieketen, waarbij ingrediënten en producten vaak meermaals de grens overgaan. Wij verwachten dan marktverstoring, onder andere door uiteenlopende vereisten rond oorsprongsregels. De EU en het VK vormen wat ons betreft daarom best een douane-unie, zodat de handel vlot kan blijven verlopen.
De Britse en Europese regelgeving moet maximaal op elkaar afgestemd blijven, oa op vlak van voedselveiligheid. Het VK moet daarom deel blijven uitmaken van het Europees Agentschap voor Voedselveiligheid (EFSA).
We vragen de overheden om Douane, het FAVV en de regionale exportagentschappen te versterken met mensen en middelen, om het bedrijfsleven te helpen de gevolgen van de Brexit op te vangen.
Wat kan u doen?
1. Informeer u
Eerder gaven we u reeds een overzicht van nuttige informatiebronnen.
2. Doe de ‘Brexit Impact Scan’
De FOD Economie ontwikkelde deze tool om u te helpen de mogelijke impact van de Brexit op uw onderneming vast te stellen en toont hoe u zich kunt voorbereiden en wie u hierbij kan helpen.
3. Houdt de Fevia nieuwsbrief in het oog
Langs deze weg berichten wij over de ontwikkelingen en kondigen we Brexit-infosessies aan, zoals ons KMO netwerkevent van 25 juni en de Export-boost sessie rond het VK van Fevia Vlaanderen van 10 oktober.
