Belgische voedingsbedrijven voelen nu al de gevolgen van de Russische invasie in Oekraïne, en de situatie zal de komende periode nog verslechteren. Toch zijn onze bedrijven solidair: zij willen de getroffen bevolking in de regio en de Oekraïense vluchtelingen in ons land steunen met voeding en dranken.
We vragen onze leden om hun vragen, bezorgdheden en suggesties te blijven sturen aan tvdv@fevia.be en cad@fevia.be. Jullie input is heel belangrijk om de belangen van onze sector te verdedigen bij onze stakeholders.
Wat is de impact op onze productiekosten?
Tarwe en mais
Oekraïne en Rusland zijn goed voor een kwart van de tarwe-export en een vijfde van de maisexport wereldwijd. De prijs van tarwe, onder andere gebruikt in brood en pasta, steeg al met 30%. Wellicht zal de prijs van mais in dezelfde grootteorde stijgen.
Gelukkig zijn de silo’s in België voorlopig nog goed gevuld, wat bedrijven enige tijd geeft om alternatieve leveranciers te zoeken. Frankrijk is bijvoorbeeld een van de grootste producenten van tarwe in de wereld. Er is dus voldoende graan in Europa, maar de vraag is tegen welke prijs.
Voor Europa is het heel moeilijk graan in te voeren vanuit Noord- of Zuid-Amerika, onder meer omdat de pesticideregels daar niet aan de Europese normen voldoen. De Europese graanhandelsassociatie COCERAL vraagt de Europese Commissie die regels voor de komende zes maanden aan te passen wegens hoogdringendheid, zodat ook tarwe en mais vanuit Noord- en Zuid-Amerika kan worden ingevoerd.
Lijnzaad
België is een belangrijke verwerker van lijnzaad tot lijnzaadolie. De grondstoffen komen bijna uitsluitend uit Rusland en Kazachstan. Er is weinig productie in Europa. De bevoorrading loopt via de Russische havens. Ook daar dreigt er dus een tekort te zullen ontstaan.
Zonnebloemolie
Europese raffinaderijen van plantaardige oliën halen 35% tot 45% van hun zonnebloemolie uit Oekraïne. FEDIOL, de Europese associatie voor plantaardige oliën, voorspelt dat we in Europa nog vier tot zes weken verder kunnen met de aanwezige stock aan zonnebloemolie.
Producenten van onder meer bereide aardappelproducten, sauzen, chocopasta en gebak bekijken of ze de zonnebloemolie in hun producten kunnen vervangen door alternatieve oliën, zoals raapzaad-, soja- of tropische olie.
Zoals voorzien in de FIC-verordening moet de botanische oorsprong van oliën en vetten in de ingrediëntenlijst aangegeven worden. Een aanpassing van het recept betekent eveneens een aanpassing van de ingrediëntenlijst maar een herziening van het etiket vergt echter de nodige tijd. Onze Europese koepelfederatie FoodDrinkEurope vraagt aan de Europese Commissie om - gezien deze uitzonderlijke situatie - pragmatisch om te gaan met de toepassing van de wetgeving. Zij vraagt tijdelijke uitzonderingen (uiteraard behoudens voor aan voedselveiligheid gerelateerde aspecten), zoals die er ook geweest zijn tijdens de covid-pandemie. In haar antwoord, vermeldt de Commissie dat ze bereid is de bevoegde nationale autoriteiten te vragen om enige flexibiliteit te tonen bij de handhaving van bepaalde bepalingen m.b.t. etikettering, mits dit tijdelijk en gerechtvaardigd is. De bevoegde nationale autoriteiten zijn het best in staat om de risico's van de toepassing van de versoepelingen bij de toepassing van de etiketteringswetgeving te beoordelen. De beslissingen moeten per geval worden genomen, waarbij er uiteraard over gewaakt moet worden dat de voedselveiligheid niet in het gedrang komt.
Voor Fevia is het van belang om transparante informatie aan de consument te bezorgen. Fevia neemt daarom contact op met de Belgische autoriteiten om alternatieven voor te stellen om de consument correct te informeren over receptuurwijzigingen. Ons verzoek beperkt zich niet tot zonnebloemolie, maar tot alle ingrediënten waarvoor een tekort wordt verwacht. We berichten hierover in een volgende update.
Verpakkingsmateriaal
Het basisproduct voor polypropyleen folie, gebruikt in verpakkingen, wordt voor 20% aangekocht in Rusland. Oekraïne en Rusland zijn ook belangrijke leveranciers van glazen flessen en bokalen. Door de schaarste mogen we ons dus ook voor deze verpakkingen aan een prijsstijging verwachten.
Olie en gas
De vrees voor verstoringen van de voorziening heeft de energieprijzen in de EU sterk opgedreven. De gasprijs is ondertussen bijna verdrievoudigd.
Voor een volledig overzicht van de evolutie van de productiekosten, klik hier.
Wat met betalingen en leveringen?
Credendo, de officiële Belgische kredietverzekeraar, heeft ondertussen Rusland en Wit-Rusland de slechtste score gegeven op korte en middellange termijn qua politiek risico. Credendo en Assuralia bevestigen dat de verzekeraars hun engagementen voor lopende contracten zullen nakomen. Voor nieuwe contracten en leveringen zullen zij evenwel hun risicodekking moeten herzien.
Bedrijven die niet aan hun verplichtingen kunnen voldoen, kunnen bij hun Kamer van Koophandel terecht om te kijken of ze recht hebben op een zogenaamd ‘force majeure’-certificaat indien zij niet aan hun verplichtingen kunnen voldoen door het conflict in Oekraïne. Voor contactgegevens klik hier.
Pleidooi voor vereenvoudigd systeem tijdelijke werkloosheid
De opschorting of annulering van bestellingen en de vertraagde of geannuleerde leveringen van grondstoffen hebben een impact op de productie en dus op de tewerkstelling. De RVA geeft aan dat bedrijven hiervoor tijdelijke werkloosheid overmacht kunnen inroepen.
Fevia dringt dan ook aan om het vereenvoudigde systeem tijdelijke werkloosheid overmacht te verlengen na 31 maart 2022. Als dat systeem afloopt, pleiten we nogmaals voor een eenvoudige overgang naar het klassieke systeem van tijdelijke werkloosheid en een optimalisatie van de procedures in dat systeem.
Volgens de laatste informatie zou het systeem tijdelijke werkloosheid overmacht corona met een maand verlengd worden. Dit moet nog bevestigd worden. We pleiten alleszins voor een verlenging met minstens een kwartaal. Dat kwartaal geeft RVA bovendien de mogelijkheid om het klassieke systeem tijdelijke werkloosheid effectief te vereenvoudigen.
Verblijf en tewerkstelling Oekraïense vluchtelingen in België
De EU zorgde er ondertussen ook voor dat Oekraïense vluchtelingen een tijdelijke verblijfsvergunning krijgen en zo eenvoudig toegang hebben tot ons onderwijs en onze arbeidsmarkt.
Sinds 7 maart 2022 kunnen Oekraïense onderdanen met hun identiteitsdocumenten die tijdelijke bescherming aanvragen. Dit geldt zowel voor Oekraïense onderdanen die in Oekraïne verblijven als voor onderdanen van derde landen of staatlozen die in Oekraïne bescherming genieten en hun gezinsleden.
Als ze aan de voorwaarden voor het verlenen van tijdelijke bescherming voldoen, ontvangen zij na registratie een attest van tijdelijke bescherming. Met dit attest geeft het gemeentebestuur van de woonplaats aan de betrokkene een A-kaart af die één jaar geldig is.
Alle informatie lees je hier en hier.
Enkele Oekraïense ondernemers starten ondertussen een jobplatform op. Via UAtalents.com kun je vacante jobs posten specifiek gericht naar Oekraïense vluchtelingen.
Belgische voedingsbedrijven tonen zich solidair
Dat de Oekraïners dringend nood hebben aan basisproducten blijkt uit een oproep van de Oekraïense tegenhanger van het FAVV. Zij roepen de Europese landen op om voeding en dranken voor humanitaire doeleinden te leveren. Zij hebben met name nood aan (ontbijt)granen, pasta, suiker en zout, koekjes en energy bars, bloem, boter en plantaardige olie, babyvoeding, voeding in blik, vleesproducten en groenten.
Vanuit de sector waren er al verschillende spontane initiatieven om de getroffen bevolking te helpen. Fevia bekijkt met de officiële instanties en organisaties voor noodhulpverlening hoe we als voedingsindustrie het best de getroffen bevolking in de regio en de vluchtelingen in België kunnen helpen. Dit moet op een gecoördineerde manier gebeuren.
We bekijken onder andere met de Belgische Federatie van Voedselbanken, met de Schenkingsbeurs en met het Belgisch consortium voor noodhulpsituaties Oekraïne 12-12 op welke manier wij hen kunnen ondersteunen in hun hulpverlening. Meer concrete informatie volgt nog. Op het Europese niveau pleiten we met FoodDrinkEurope voor veilige corridors voor voeding en dranken, om de regio te kunnen blijven bevoorraden.
Je leest ons volledige statement rond solidariteit hier.
