Over het aankondigde jobverlies bij Carrefour valt ongetwijfeld veel te zeggen, maar niet dat het een donderslag bij heldere hemel was. De Belgische voedingsmarkt staat onder druk, dat is allerminst een geheim. Digitalisering, e-commerce, een opeenstapeling van taksen en de toenemende grensaankopen: het zijn uitdagingen die een fundamentele impact hebben op de gehele agrovoedingsketen. Nu is niet het moment om de zwartepiet door te schuiven, maar wel om de handen in elkaar te slaan en de Belgische markt te versterken: industrie, handel én overheid samen.
Omzetdaling op Belgische markt
Het klassieke Belgische ecosysteem ondergaat een fundamentele transformatie door de digitalisering, de opkomst van de e-commerce, het verdwijnen van belangrijke beslissingscentra uit België, stijgende grensaankopen en een toegenomen druk vanuit de retail op haar leveranciers.
Uit opmerkelijke cijfers van Comeos blijkt dat de omzet van de detailhandel in voeding in 2016 met 0,7% daalde. Voor de Belgische voedingsindustrie is dit geen verrassing. Ook de omzet van de voedingsindustrie op de Belgische markt kende een daling in 2016, met maar liefst 1,7%. Voor Fevia is het duidelijk, voedingsindustrie en handel zitten in hetzelfde schuitje.
Klassieke groeimodel onder druk
Hoewel de export van onze Belgische topproducten het erg goed blijft doen, dreigen protectionisme, gastro-nationalisme en de Brexit bovendien roet in het eten te gooien. In deze moeilijke situatie worden de belastingen, heffingen en bijdragen op voeding en dranken steeds verder verhoogd.
Net zoals bij de handel staat het klassieke groeimodel van de Belgische voedingsindustrie onder druk. De nettomarges van de voedingsindustrie zijn op 10 jaar tijd gedaald van 5,3% naar 4,6%. Die marges maken onze bedrijven met hun kwalitatieve producten overigens vooral op de exportmarkten. Op de Belgische markt staan ook onze bedrijven onder druk. Opnieuw: we’re in this together!
Toegevoegde waarde creëren
Als Belgische voedingsindustrie blijven wij rotsvast geloven in de kracht van ons typisch Belgisch model met een divers aanbod van producten met een hoge toegevoegde waarde voor de consument. We dragen onze trots op dat model dagelijks uit met “Food.be – Small country. Great food.”
Tegelijk beseffen we maar al te goed dat de impact van fundamentele trends zoals digitalisering niet terug te draaien zijn. Bedrijven aanmoedigen om toegevoegde waarde te creëren op de Belgische markt is een win-win voor alle schakels in de keten. Daarvoor moeten we wel een aantal voorwaarden samen invullen…
Eerlijke handelspraktijken in de praktijk
Ten eerste moeten we eerlijke handelspraktijken bevorderen. Ongelijke machtsverhoudingen en volatiele prijzen zorgen voor grote spanningen in de agrovoedingsketen. Dit is uiteraard geen nieuw fenomeen, maar de situatie wordt wel met de dag acuter voor de Belgische voedingsbedrijven, waarvan 95% kmo’s zijn.
Met de benoeming binnen het Belgisch Ketenoverleg van een onafhankelijke voorzitter van het comité dat (commerciële) geschillen bespreekt, zetten we een stap vooruit. Maar dit is niet voldoende. De discussies moeten ook tot meer concrete resultaten leiden op het terrein.
Efficiënter werken in de keten
Laten we ten tweede ook samen kijken hoe wij onze interne markt efficiënter kunnen organiseren doorheen de gehele keten. Het klopt namelijk dat de nettomarges in de handel dalen. De bruto marges daarentegen stijgen en lopen volgens de nationale rekeningen op tot 60%. Maar de brutomarges in de Belgische handel worden opgeslokt door hoge loonkosten, belastingen,…én een minder efficiënte organisatie. Hier kunnen de voedingsindustrie en de handel samen stappen vooruit zetten, bijvoorbeeld op het vlak van digitalisering, standaardisering en innovatie.
Stijgende grensaankopen: onaanvaardbaar!
Een derde werkpunt zijn de hoge belastingen, heffingen en bijdragen op voeding en dranken. Hiervoor kijken wij expliciet naar onze beleidsmakers. Zij hebben de sleutel in handen om de jaarlijks toenemende grensaankopen aan halt toe te roepen. Als voedingsindustrie staan wij hier zij-aan-zij met de handel: grensaankopen doen ons allemaal pijn en bedreigen de jobcreatie in ons land.
De Belgische voedingsindustrie is de voorbije 10 jaar uitgegroeid tot de grootste industriële sector van het land. We zijn het aan de 90.000 medewerkers uit onze sector verplicht om jobs in ons land te houden. Laten we de taart samen groter maken, dan heeft iedereen meer te eten…