Oorlog in Oekraïne: welke impact hebben de maritieme sancties tegen Rusland?

In haar vijfde sanctiepakket legt de EU een verbod op aan Russische schepen om aan te meren in Europese havens. Leveringen van landbouw- en voedingsproducten zijn van dit verbod uitgesloten. De FOD Mobiliteit ontwikkelde een procedure voor Russische schepen, die je hieronder kan lezen.

Info FOD Mobiliteit https://mobilit.belgium.be/nl/scheepvaart/maritieme_sancties_tegen_rusland 

Stappenplan verbod toegang van Russische schepen tot EU-havens

Stap 1: De scheepsagent meldt het vaartuig, met de vereiste informatie, aan bij de Havenbeheerder (PSO) van de betrokken haven.

Stap 2 : De Havenbeheerder (PSO) toetst de ontvangen info af met de lijst die hem door de cel maritieme beveiliging (CMB) werd toegezonden.

Stap 3: Indien het vaartuig op de lijst de aanduiding heeft gekregen dat ze niet onder de uitzonderingen kan vallen dan deelt de Havenbeheerder (PSO) aan de betrokken scheepsagent mee dat het vaartuig geen toelating heeft om de haven binnen te varen.

Stap 4: Indien het vaartuig geen dergelijke aanduiding heeft dan maakt de Havenbeheerder (PSO) de ontvangen aanvraag met alle vereiste informatie over aan het MIK (maritime.security@mobilit.fgov.be(link stuurt een e-mail)).

Stap 5: Binnen de 24u deelt het MIK aan de betrokken Havenbeheerder (PSO) mee of het vaartuig al dan niet een toelating mag krijgen.

Stap 6: De Havenbeheerder (PSO) deelt, op basis van de info van het MIK, aan de scheepsagent mee of het vaartuig al dan niet een toelating heeft om de haven binnen te varen.

Stap 7: Het vaartuig vaart de haven binnen en mag dan enkel de onder  de uitzonderingen begrepen goederen lossen.

FAQ –verbod toegang EU-havens voor Russische vaartuigen

Van toepassing vanaf 17 april 2022

Over welke vaartuigen gaat het?

Het is verboden aan vaartuigen die de Russische vlag voeren om een Belgische haven (definitie haven: PSC-richtlijn) aan te lopen. Ook vaartuigen die hun Russische vlag hebben gewisseld of hun Russische registratie hebben gewijzigd in de vlag van of de registratie bij een andere staat na 24 februari 2022 worden hierin gevat.

De cel maritieme beveiliging (CMB) zal lijsten met gesanctioneerde vaartuigen opmaken en doorsturen aan de havenbeheerders (PSO’s). Het betreft een eerste lijst met gesanctioneerde vaartuigen met IMO-nummer. Een tweede lijst bevat de vaartuigen zonder IMO-nummer (bvb sommige pleziervaartuigen). Deze lijsten komen bovenop de reeds bestaande lijst van vaartuigen die werden gevat door voorgaande sanctiepakketten

Er zal een aanduiding komen in de eerste lijst (met IMO-nummer) voor die vaartuigen waarvan we weten dat ze niet onder de uitzonderingen kunnen vallen en waarvan we bij voorbaat weten dat ze niet in de Belgische havens zullen worden toegelaten (bvb passagiersschepen of baggervaartuigen). Voor de vaartuigen op de lijst met gesanctioneerde vaartuigen zonder IMO-nummer is het verboden een Belgische haven aan te lopen

Wie houdt deze gesanctioneerde vaartuigen in de gaten?

De gesanctioneerde vaartuigen worden gevolgd op het Maritieme Informatie Kruispunt (MIK) – Cel Maritieme Beveiliging (CMB). Wanneer het MIK weet heeft (via de havens of andere informatiebronnen) dat een vaartuig naar een Belgische haven komt, wordt dit gemarkeerd en van nabij gevolgd.

Wat moet ik doen wanneer ik weet dat een vaartuig dat onder deze sancties valt, op weg is naar mijn haven?

De verordening voorziet een aantal uitzonderingen waardoor de vaartuigen die geviseerd worden in dit artikel toch toegang kunnen krijgen tot een Belgische haven. De toestemming hiervoor kan aangevraagd worden aan het MIK - CMB (maritime.security@mobilit.fgov.be(link stuurt een e-mail); +32 2 277 44 66). Het is de havenbeheerder (PSO) die de vraag onderwerpt aan het MIK. Vanuit het MIK wordt via mail een akkoord terug gestuurd binnen de 24u (best effort) aan de havenbedrijven. Het nemen van die beslissing gebeurt op basis van de informatie inzake lading die door de havenbeheerder (PSO) wordt aangeleverd. Het zijn de havenbeheerders (PSO’s) die erop toezien dat het gesanctioneerde vaartuig wordt ingelicht dat het al dan niet zal toegelaten worden in de haven.

De toestemming die gegeven wordt is specifiek voor dat vaartuig, naar die haven, met die cargo op dat moment. Voor elke andere aanloop moet de toestemming opnieuw worden gegeven. Het is niet omdat het vaartuig ergens anders in Europa mag aanlopen dat ze ook in België binnen mag. Gesanctioneerde vaartuigen mogen ook enkel die cargo lossen waarvoor de toestemming werd gegeven.

Welke uitzonderingen kunnen worden goedgekeurd?

Een gesanctioneerd vaartuig kan toegang tot een haven worden verleend nadat werd vastgesteld dat de toegang noodzakelijk is voor:

• de aankoop, de invoer of het vervoer van aardgas en aardolie, met inbegrip van geraffineerde aardolieproducten, titaan, aluminium, koper, nikkel, palladium en ijzererts, alsmede bepaalde scheikundige en ijzerproducten als vermeld in bijlage XXIV;
• de aankoop, de invoer of het vervoer van farmaceutische, medische, landbouw- en voedingsproducten, waaronder tarwe en meststoffen waarvan de invoer, de aankoop en het vervoer uit hoofde van de verordening zijn toegelaten;
• humanitaire doeleinden;
• het vervoer van nucleaire brandstof en andere goederen die strikt noodzakelijk zijn voor de werking van civiele nucleaire capaciteit; of
• de aankoop, de invoer of het vervoer naar de Unie van steenkool en andere vaste fossiele brandstoffen, als vermeld in bijlage XXII tot 10 augustus 2022.

Aan wie kan ik informatie of advies vragen?

Er kan informatie gevraagd worden op het MIK/CMB via het e-mail adres: maritime.security@mobilit.fgov.be(link stuurt een e-mail)

Wat moet ik doen als een vaartuig geen toegang krijgt tot mijn haven?

Wanneer er geen toestemming voor een uitzondering gegeven kan worden, melden de havenbeheerders (PSO’s) dit aan het vaartuig en het MIK.

Wat als er een vaartuig in nood is?

Gesanctioneerde vaartuigen die bijstand behoeven en een toevluchtsoord zoeken of om redenen van maritieme veiligheid of om mensenlevens op zee te redden en Belgische haven aanlopen kunnen dit ongehinderd doen. Het MRCC en het MIK zullen hiervan op de hoogte worden gebracht.

Wie meldt de toestemming aan de EU en de andere lidstaten?

Vanop het MIK zal op wekelijkse basis een lijst met gesanctioneerde vaartuigen waarvoor een uitzondering werd gemaakt en een Belgische haven hebben aangelopen, worden overgemaakt via de bevoegde diensten van de FOD Buitenlandse Zaken aan de Europese Commissie en de andere lidstaten