De kakofonie aan verpakkingswetgeving doet pijn aan de oren

 Verpakkingen op de markt brengen bezorgt voedingsbedrijven tegenwoordig heel wat kopzorgen. Via wetsvoorstellen op alle overheidsniveaus ijvert België ervoor om plastic verpakkingen, en soms zelfs alle wegwerpverpakkingen, gewoon af te schaffen. België gaat daarbij duidelijk een pak verder dan wat de Europese richtlijnen vooropstellen. Het is bovendien nog maar de vraag hoe doeltreffend en wetenschappelijk onderbouwd die voorstellen zijn. Fevia roept op tot sereniteit en meer overleg tussen de overheden en de sector. Tegelijkertijd blijven we onze leden aanmoedigen om hun initiatieven op het gebied van circulaire verpakkingen te versnellen. 

Haast en spoed is zelden goed

De uitdagingen rond verpakkingen en afvalverwerking zijn een hot topic. Dat is op zich een goede zaak, maar er is ook ruimte voor verbetering. Na de jaren van inzetten op "preventie en recycling", met mooie resultaten dankzij de investeringen van de voedingsindustrie, gaan we in België een nieuw tijdperk in van "verbieden, elimineren en hergebruiken”. Velen hebben er de mond van vol - en er is ook heel wat wetgeving rond in de maak - alsof deze drie beginselen de mirakeloplossingen zijn voor al onze uitdagingen rond verpakkingen. Daarom kan men niet wachten om ze snel in te voeren...

Streven naar een wereld zonder verpakkingen is een riskante utopie en kan vanuit milieuoogpunt contraproductief zijn. We blijven het herhalen: verpakkingen spelen een belangrijke rol bij het waarborgen van de voedselveiligheid en het voorkomen van voedselverspilling. Bovendien zijn zij nodig om de consument te informeren over allergenen en voedingswaarden. Het blijft bovendien een hele uitdaging om producten te vervoeren zonder een minimum aan verpakking. Het systeem als geheel moet zeker nog evolueren, maar pas op voor overdreven ijver en haast.

Voedingsbedrijven ijveren al voor verandering

De voedingsbedrijven zijn voorstander van een ambitieus en innovatief beleid en nemen hun verantwoordelijkheid ter harte. Het weglaten” of hergebruiken van verpakkingen zijn zeker geen taboe. Overbodige verpakkingen gingen er de voorbije jaren stelselmatig uit. Zo verdween bijvoorbeeld het laagje aluminiumfolie tussen chocolade en de buitenste verpakking. Een ander voorbeeld zijn de grondstoffen die tal van bedrijven in bulk aan industriële klanten leveren. Bakkers hoeven bijvoorbeeld niet langer zakken meel van 25 kilogram te dragen; zij ontvangen hun meel nu in silo's.

Kakofonie aan wetgeving en verpakkingsbashing

De Belgische voedingsindustrie heeft te maken met een tsunami van (nieuwe) wetgeving op het gebied van verpakkingen: de Europese Single Use Plastics (SUP) richtlijn, de Europese Packaging and Packaging Waste Regulation, koninklijke besluiten op federaal niveau, Vlarema in Vlaanderen, decreten en besluiten van de Waalse en Brusselse regering, om van lokale initiatieven nog maar te zwijgen... Ze zijn erop gericht om bepaalde verpakkingen, voornamelijk plastic, helemaal te verbieden of te toch drastisch te reduceren.

Die kakofonie aan voorstellen lijkt nauwelijks of niet gecoördineerd te verlopen, wat nog een extra portie complexiteit toevoegt aan de vele uitdagingen waarvoor onze voedingsbedrijven al staan. Bovendien lijken een aantal van de initiatieven ook onsamenhangend en/of weinig wetenschappelijk onderbouwd.

Zo voorziet een Europese richtlijn in een vermindering van het gebruik van plastic bekers voor eenmalig gebruik in de horeca, bijvoorbeeld in fastfoodrestaurants. Zonder dit ernstig overdacht te hebben gaat België nog verder en verbiedt vanaf 2024 alle bekers, inclusief kartonnen. Hoe zit het met kant-en-klare lattes? Hoe zit het met de functie van een verpakking of de gewoonten van de consument? Zal een alternatief met zwaardere flessen en een kurk milieuvriendelijker zijn? Gooi het kind niet met het badwater weg door verpakkingen te verbieden zonder hun functie ten volle te begrijpen!

Er is ook een probleem vanuit economisch oogpunt omdat een belangrijk segment van de koffiesector zo verloren zal gaan. Om nog maar te zwijgen over het feit dat de consument zeker in de verleiding zal komen om over de grens capsules te kopen. Maar het bashen van verpakkingen gaat nog verder.

In een discussienota van het kabinet van de federale minister van leefmilieu staat dat we in het kader van de CO2-reductiedoelstellingen het verbruik van primaire grondstoffen voor verpakkingen tegen 2030 met 75% moeten reduceren. Hoe we dat moeten doen? Door andere verpakkingswijzen, distributie- en verkoopmethoden of consumptievormen te ontwikkelen.

Samenhang, overleg en actie!

Gezien de lawine van nieuwe voorstellen roept Fevia de federale en regionale overheden op om hun visies op elkaar af te stemmen en hun maatregelen in overleg met de voedingsindustrie te coördineren.

Tegelijkertijd roept Fevia haar leden op om verder in te zetten op onderzoek en innovatie in het licht van de modellen van morgen en om steeds milieuvriendelijker te verpakken. Verpakkingsvrije en herbruikbare verpakkingen voor huishoudelijke producten zullen in de nabije toekomst deel uitmaken van de oplossing. Het is van groot belang dat je je zonder uitstel voorbereidt. Sluit je daarbij aan bij bestaande initiatieven zoals de Anders Verpakt Green Deal. Leden van Fevia kunnen hiervoor contact opnemen met onze expert Candice Joseph.

Wil je meer weten over het verpakkingsverbod en –beperking, over de bestaande en op til zijnde wetgeving?
De opname en de presentatie van het webinar dat Fevia op 3 februari organiseerde is hier beschikbaar voor de Fevia-leden.