Kosten verbonden aan het beheer van verpakkingsafval moeten onder controle blijven

26.10.2017

Belgische bedrijven, inclusief die van de voedingssector, die verpakkingen op de markt zetten, kunnen een stijging van de kosten verbonden aan de verwerking van verpakkingsafval niet aanvaarden zonder een echte meerwaarde voor het milieu. Daarom roept Fevia de overheid op om het statiegeldproject op te geven en samen met Fost Plus oplossingen te vinden om het verpakkingsafvalbeheersysteem te optimaliseren. De sector vraagt dat de overheid concrete maatregelen neemt om alle betrokken stakeholders ertoe te brengen het bestrijdingsplan tegen zwerfvuil te co-financieren, zoals afgesproken tijdens de ondertekening van de afspraken inzake openbare netheid.

Wat is de situatie met betrekking tot het verpakkingsbeheer in België?

Bedrijven die verpakkingen op de Belgische markt zetten moeten voldoen aan een aantal verplichtingen die specifiek zijn voor België:

  • Recyclage- en valorisatiedoelstellingen die hoger zijn dan de doelstellingen van de Europese richtlijn;
  • Doelstellingen bereiken enerzijds voor huishoudelijke verpakkingen, en anderzijds voor bedrijfsmatige verpakkingen (uniek in Europa);
  • Het concept van reële en volledige kosten voor huishoudelijke verpakkingen wordt vaak breder toegepast dan in de buurlanden;
  • Een taks op drankverpakkingen (voor eenmalig gebruik en herbruikbaar) voor een totaalbedrag van 320.000.000 €/jaar;
  • Een belangrijke bijdrage aan de strijd tegen zwerfvuil;
  • De verplichting om voor een reeks verpakkingen alternatieven te zoeken die over het algemeen duurder zijn zoals herbruikbare bekers, alternatieven voor plastic zakken, …

De Belgische bedrijven zijn er trouwens fier op dat België op Europees niveau, en zelfs wereldwijd, erkend wordt als zeer efficiënt bij het beheer van verpakkingsafval. Deze uitstekende resultaten[i] konden bereikt worden dankzij de gemeenschappelijke wil van alle stakeholders en in het bijzonder dankzij het dagelijks sorteren door de consumenten.

Een sterke inzet voor de circulaire economie

Fost Plus-ledenbedrijven hebben zich ook hard ingezet om de inzameling van plastic verpakkingsafval uit te breiden. Ondanks de aanzienlijke meerkosten daarvan (van 35 tot 50 miljoen euro), zal Fost Plus deze ophaling implementeren vanaf 1 januari 2019. Hoewel deze extra kosten een negatieve impact kunnen hebben op hun competitiviteit, willen bedrijven echter nog steeds investeren om de verpakkingswereld en België naar een nog meer circulaire economie te laten evolueren.

Ons standpunt: Nee aan te dure systemen die onze competitiviteit bedreigen

In een analyse van september 2016[i] toont het Federaal Planbureau aan dat elke prijsstijging van basisconsumptiegoederen zoals voedingsmiddelen een rechtstreekse impact heeft op de competitiviteit van de Belgische bedrijven en op de verhoging van de grensaankopen. De werkgelegenheid wordt rechtstreeks bedreigd.

Elke verhoging van de beheerkosten voor huishoudelijke verpakkingen heeft dus een directe impact; de meerkosten kunnen immers niet zomaar afgetrokken worden van de marges van de sector. Voor bedrijven zullen de totale kosten voor het beheer van verpakkingsafval in de komende jaren oplopen tot ongeveer een half miljard euro of 460 miljoen euro (Fost Plus-kosten inclusief P+, Val-I-Pac, financiering acties tegen zwerfvuil, verpakkingstaks). De limiet is bereikt en zelfs overschreden, als we er nog andere kosten aan toevoegen zoals de accijnzen op dranken die steeds hoger worden.

De sector kan geen extra kosten aanvaarden zoals het statiegeldsysteem (geschat op 160 miljoen euro) of nieuwe verplichtingen gekoppeld aan het beheer van huishoudelijk afval. Het is tijd om keuzes te maken. De sector kan niet alles alleen financieren: én een efficiënt Fost Plus-systeem dat tot doel heeft het verpakkingsbeheer volledig in te schrijven in de circulaire economie, én een globaal bestrijdingsplan tegen zwerfvuil, én een statiegeldsysteem of zelfs een retourpremie. Hulpmiddelen moeten daarentegen worden gebruikt om de bestaande systemen te optimaliseren.

Bijlage: Overzicht van de kosten voor België

Kosten verbonden aan (het beheer van) verpakkingsafval (2018)      
Bijdrage Fost Plus, inclusief bijdrage aan de strijd tegen zwerfvuil 100.000.000€
Bijdrage Val-I-Pac 12.000.000 €
Verpakkingstaks (voormalige ecotaks)
320.000.000€
Toekomstige kosten voor de circulaire economie (vanaf 2019)  
Uitbreiding van het ophalen, sorteren en recycleren van alle plastic verpakkingen +- 40.000.000 €
Totale kosten betaald door Belgische bedrijven m.b.t. verpakkingen (vanaf 2019)  
Totaal 472.000.000€
Onaanvaardbare kosten  
Statiegeldsysteem op flessen en blikjes 160.000.000€
Retourpremiesysteem op 20% van de blikjes  30.000.000 €

[i] Zie Eurostat statistieken

[i] Macro-economische en macro-sectorale impact van een BTW-verhoging op voeding en niet-alcoholische dranken, Federaal Planbureau, September 2016