Brussel, 11 juni 2020 – Na een recordjaar qua investeringen (+8,8%), jobs (+2,0%), omzet (+5,9%), export (+2,5%) en binnenlandse verkoop (+9,4%) in 2019 treft de coronacrisis ook de Belgische voedingsindustrie zwaar. Het wegvallen van de horeca, foodservice en export zorgde intussen voor een gemiddelde omzetdaling van 30% en liefst 1 op 3 voedingsbedrijven kampen met liquiditeitsproblemen. Toch ziet Fevia, de federatie van de Belgische voedingsindustrie, potentieel voor economisch herstel, al zal dat er niet vanzelf komen. De sector vraagt dan ook steun om de verkoop op de binnenlandse markt aan te trekken, de internationale handel te versterken en te investeren in de #FoodHeroes, die met de nodige voorzorgsmaatregelen op post bleven tijdens de coronacrisis.
“De voorbije maanden stonden in het teken van ‘flatten the curve’. Nu is het moment aangebroken voor ‘reverse the curve’: de economische curve moet terug omhoog. Als grootste industriële sector en werkgever van ons land hebben we de ambitie om uit het dal te kruipen. Onze voedingsbedrijven toonden de voorbije jaren, onder meer met veel investeringen, dat ze de Belgische economie vooruit helpen. Maar veel van die bedrijven zijn zwaar getroffen en verdienen nu zelf de steun om de omgekeerde curve te realiseren”, vertelt Fevia voorzitter Jan Vander Stichele hoopvol.
Nieuwe investeringen en nieuwe jobs in 2019
Na een tegenvallend 2018 gingen de knipperlichten in 2019 opnieuw op groen voor de Belgische voedingsindustrie. Het contrast tussen 2020 en vorig jaar kon dan ook niet groter zijn volgens Fevia CEO Bart Buysse: “2019 was voor onze voedingsindustrie een recordjaar op alle vlakken met een omzet van 55 miljard euro, een stijging met 5,9%. Onze bedrijven investeerden voor 1,8 miljard euro, meer dan welke sector ook en ze zorgden voor 1888 nieuwe jobs. Op 5 jaar tijd nam de werkgelegenheid trouwens met 10% toe. Bovendien trok vorig jaar de binnenlandse verkoop, na jaren stagnering, opnieuw aan met bijna 10%.”
De export, al jaren de groeimotor van de Belgische voedingsindustrie, steeg vorig jaar met 2,5% tot 27 miljard euro. Meer dan de helft (54%) van de uitvoer gaat nog steeds naar onze buurlanden, maar vooral op verre markten worden Belgische voeding en dranken steeds populairder. De Verenigde Staten zijn de uitschieter met 770 miljoen euro export, een stijging met 12%, maar ook China (247 miljoen euro, +9%), Japan (191 miljoen euro, +6%), Canada (156 miljoen euro, +15%) en Saudi-Arabië (151 miljoen euro, +25%) deden het goed. Dranken, diepgevroren aardappelproducten, chocolade en zuivelproducten zijn de belangrijkste exportproducten buiten de EU.
Zorg dragen voor onze ondernemers en hun Food Heroes
De voedingssector kon als essentiële sector blijven doorwerken, mede dankzij de inspanningen van de vele #FoodHeroes, maar toch kregen de bedrijven klappen door de coronacrisis. Uit bevragingen bij de leden van Fevia blijkt dat 1 op de 3 voedingsbedrijven vandaag met liquiditeitsproblemen kampt en dat 3/4de van de investeringen op zijn minst werden uitgesteld. De kosten gingen de hoogte in, onder meer door de vele investeringen in voorzorgsmaatregelen en beschermingsmateriaal, maar voedingsbedrijven rekenden zelf die kosten niet door. Eind april diende 70% van de bedrijven een aanvraag in voor tijdelijke werkloosheid als gevolg van het coronavirus, goed voor 30% van de werknemers.
“De sluiting van horeca en foodservice, in combinatie met de daling van de export, zorgde voor een terugval van de omzet met gemiddeld 30%. De heropening van de horeca is dus goed nieuws voor de vele voedings- en drankenbedrijven die van de ene op de andere dag hun verkoop zagen wegvallen. Onze bedrijven zorgden in moeilijke omstandigheden voor de voedselbevoorrading en voor onze #FoodHeroes. Nu is het tijd om voor onze bedrijven te zorgen!”, aldus Fevia voorzitter Jan Vander Stichele.
#ReverseTheCurve: 3x3 maatregelen voor herstel in 2021 - 2022
Bart Buysse, CEO van Fevia, roept beleidsmakers op om voedingsbedrijven op drie vlakken te ondersteunen met in totaal 9 maatregelen. “We moeten de ambitie hebben om uit het dal te klauteren, aan economisch herstel te werken en de curve om te draaien. De voedingsindustrie heeft bewezen een potentiële motor van economisch herstel te zijn, maar die motor zal niet vanzelf aanslaan.”
Versterk de Belgische markt
- Maak het voor Belgische consumenten aantrekkelijker voeding en dranken te kopen in eigen land, en roep een halt toe aan de grensaankopen die vorig jaar opnieuw stegen met 3,5% tot 639 miljoen euro.
- De omzetting van de nieuwe Europese richtlijn rond oneerlijke handelspraktijken in de Belgische wetgeving moet iedereen in de voedingsketen correct beschermen en zorgen voor eerlijke spelregels.
- Help bedrijven om zich voor te bereiden op de toekomst door gericht te investeren in de digitale transformatie en de circulaire economie.
Versterk de internationale handel
- Blijf gaan voor een open handelsbeleid, met gebalanceerde handelsovereenkomsten en zeg “neen” tegen protectionisme. We moeten onze bedrijven maximaal voorbereiden op een Brexit scenario met handelstarieven van gemiddeld 18% op liefst 85% van de voeding en dranken die we naar het VK uitvoeren. Dat zou neerkomen op een meerkost van 321 miljoen euro (op een totale export van 2,1 miljard euro).
- Maak van onze exportkampioenen ook wereldkampioenen in “Everything E” door te investeren in virtuele ontmoetingen met buitenlandse partners en in e-commerce.
- Zet actief en met één stem de sterktes van Belgische voeding en dranken in de kijker op exportmarkten. Fevia roept op om samen het promotiemerk “Food.be – Small country. Great food.” daarvoor te gebruiken.
Investeer in de Food Heroes van morgen
- Focus in het onderwijs op STEM-opleidingen en op duaal leren, zodat de instroom van gekwalificeerde medewerkers verhoogt.
- Focus op opleidingen naar knelpuntberoepen in de sector (via de VDAB, Forem, Actiris en competentiecentra).
- Maak werk van een toekomstgericht en eenvoudig wettelijk kader voor inloop- en transitietrajecten die werknemers en werkzoekenden begeleiden naar de vele tewerkstellingsopportuniteiten in de voedingsindustrie.