In 2024 wees een golf van landbouwprotesten ons op de grote uitdagingen waarmee landbouwers worden geconfronteerd. Om die problemen aan te pakken, kwam op federaal niveau een Taskforce Agrovoeding tot stand. Als onderdeel van die Taskforce werd een werkgroep “Transparantie” opgericht, die deskundigen en vertegenwoordigers van de verschillende schakels van de voedingsketen alsook de federale en regionale autoriteiten samenbrengt. De werkgroep heeft als doel indicatoren te ontwikkelen die de evolutie van landbouwinkomsten en productiekosten objectiveren.
Die instrumenten moeten de verschillende stakeholders helpen bij hun handelsonderhandelingen. Ze moeten ook helpen bij de toepassing van de nieuwe wet op oneerlijke handelspraktijken (UTP-wet) waarbij het verboden is om onder de productiekosten te kopen (tenzij er een duidelijke en ondubbelzinnige overeenkomst is).
De FOD Economie publiceerde de eerste indicatoren voor de rund- en varkensvleessector. Naast een structurele indicator die de rendabiliteit op lange termijn meet op basis van gegevens van de regionale boekhoudnetwerken, werd ook een maandelijkse indicator ontwikkeld om de impact van recente wijzigingen in de diverse productiekosten op de rentabiliteit van het bedrijf in te schatten.
Lage rendabiliteit in rundvlees, wisselvallig herstel in varkenssector
De gepubliceerde resultaten tonen aan dat de structurele rendabiliteit in zowel de rund- als varkensvleessector laag blijft.
Voor de rundvleesmesterij is de situatie al enkele jaren zorgwekkend: de inkomsten dekken maar net de productiekosten, maar zijn niet voldoende om de gezinsarbeid te betalen.
In de varkensvleessector verbeterde de winstgevendheid in 2023 na twee moeilijke jaren. Die trend zette zich voort in 2024, hoewel de rendabiliteit in de laatste maanden van het jaar licht daalde als gevolg van lagere inkomsten. Momenteel dekken de inkomens van de drie soorten varkenshouderijen alle productiekosten, inclusief gezinsarbeid.
Link met de wet UTP
Het koninklijk besluit van 4 juli 2024 vulde de zwarte en de grijze lijst van oneerlijke handelspraktijken aan (Wet UTP). Voortaan kan de afnemer zijn producten niet langer van een leverancier kopen voor een prijs die onder de productiekosten ligt, behalve wanneer dat op duidelijke en ondubbelzinnige wijze overeengekomen is (grijze lijst).
Binnen dat wettelijke kader kan een brancheorganisatie expliciet verwijzen naar een index van productiekosten. In het geval van een overeenkomst binnen de sector kunnen daartoe de rentabiliteitsindicatoren gebruikt worden die ontwikkeld werden binnen de werkgroep « Transparantie ». De reikwijdte van die indicatoren is weliswaar ruimer dan die van de wet UTP.
Belangrijk: de resultaten geven echter een gemiddelde weer en kunnen grote verschillen tussen bedrijven in dezelfde sector verbergen.
In de komende maanden werkt de werkgroep aan de ontwikkeling van indicatoren voor andere landbouwactiviteiten, in functie van de prioriteiten van de betrokken sectoren.
Lees hier de volledige analyse van de FOD Economie.
