Grensaankopen: bedankt aan de naburige regeringen!
De grensaankopen zijn stabiel gebleven de eerste 6 maand van dit jaar in vergelijking met dezelfde periode van vorig jaar. Daar zijn twee redenen voor. Langs de ene kant een relatief zwakke inflatie in België en langs de andere kant de maatregelen die de Franse en Nederlandse regering genomen hebben.
1St kwartaal stijging, 2de kwartaal daling
In de eerste helft van het jaar hebben de Belgen 360 miljoen euro uitgegeven aan voeding en dranken in supermarkten aan de andere kant van onze grenzen. Dat is minder dan in zelfde periode in 2023 (377 miljoen €). De sterkste daling werd genoteerd aan de kant van de alcoholische dranken (-7,1%). Als we deze excluderen zijn de grensaankopen stabiel gebleven (-0,3%).
Wat opvalt: is de stijging van het eerste kwartaal van 2024 ten opzichte van het eerste kwartaal van 2023 (+3,6%), gevolgd door een bijna evenredige daling in het tweede kwartaal (-3,8%). En deze tegenstrijdige ontwikkeling geldt in bijna alle productcategorieën.
Slechts drie productcategorieën hebben een stijging van de grensaankopen gekend in de eerste helft van 2024: de categorie "Overige", waarin voornamelijk vis en schelpdieren, bereide gerechten en oliën worden aangetroffen, de niet-alcoholische dranken, en de categorie "Brood en granen".
Minder in Frankrijk, meer in Nederland
De aankopen van de Belgen in Frankrijk is afgenomen met 3,1% in de eerste 6 maand van het jaar (-2,6% exclusief alcoholische dranken). Met 230 miljoen euro blijft Frankrijk echter onze belangrijkste "concurrerende" buur, hoewel zijn marktaandeel afneemt van 64% naar 62%. Ten gunste van Nederland, dat een sterke stijging van de grensaankopen registreert: 9,7% (11,7% exclusief alcoholische dranken).
In Frankrijk hebben slechts twee productcategorieën een stijging van de aankopen in de eerste helft van het jaar geregistreerd: de categorie "Overige" (+1,7%) en niet-alcoholische dranken (+1,9%). Deze vertegenwoordigen nu 18,2% van de aankopen in Frankrijk (tegenover 17,3% in het eerste semester van 2023) en verstevigen daarmee hun eerste plaats. De grootste dalingen zijn te vinden in de categorieën "Suiker, jam, honing, chocolade, snoepgoed, ijs" (-9,5%) en "Brood en granen" (-8,9%).
In Nederland heeft de categorie "Brood en granen" daarentegen een van de grootste stijgingen geregistreerd in de periode januari-juni (+26,6%), samen met de categorie "Koffie, thee, cacao" (+29,6%).
Oorzaak: Inflatie en overheidsmaatregelen
De eerste reden voor deze tegenstrijdige ontwikkelingen: voedselinflatie. Deze was voor een groot aantal productcategorieën aanzienlijk lager in Nederland. Bijvoorbeeld, de inflatie was 1,2% voor de categorie "Brood en granen", vergeleken met 2,0% in België. Hetzelfde geldt voor de categorie “Koffie, thee en cacao”: -1,8% in Nederland tegenover -1,0% bij ons. Voor fruit en groenten, de belangrijkste productcategorie die door onze landgenoten in Nederland wordt gekocht, was de inflatie respectievelijk 2,4% en 2,3% in Nederland, vergeleken met 5,2% en 3,6% in België. In Frankrijk is de situatie omgekeerd: daar was de voedselinflatie over het algemeen hoger dan bij ons.
Tweede reden: de genomen maatregelen door de naburige regeringen. In Frankrijk heeft de wet Egalim 3 de beperking van kortingen tot 34% in waarde uitgebreid naar alle producten van grote consumptie. Het verbod op 1+1 aanbiedingen geldt nu niet alleen voor voedingsmiddelen en dranken, maar ook voor huishoudproducten, hygiëneproducten, enzovoort.
Dit heeft ongetwijfeld de winkelkarretjes in Frankrijk minder aantrekkelijk gemaakt voor de Belgen. In Nederland zijn de accijnzen op niet-alcoholische dranken aanzienlijk gestegen. Dit verklaart waarom de grensaankopen van deze producten in het tweede kwartaal van dit jaar met 18,9% zijn gedaald ten opzichte van het tweede kwartaal van 2023. En zonder twijfel de enorme stijging van 31,5% in het eerste kwartaal, waarbij de Belgen voorraad aanschafte die nog niet onder de verhoging van de accijnzen viel.
Conclusie: een stabilisering maar dankzij anderen
Hoe over te gaan van een stabilisatie van grensaankopen naar een structurele daling? Een mogelijkheid is om te wachten totdat onze buren maatregelen nemen die de prijs van hun voedingsmiddelen en dranken verhogen. Op zijn zachtst gezegd onzeker! Een andere mogelijkheid is om het heft in eigen handen te nemen door de belastingen te verlagen en daarmee de prijzen in onze supermarkten te verlagen.
En goed nieuws: onze autoriteiten hebben de middelen om dit te doen! Volgens onze analyse van de impact, uitgevoerd met de hulp van de experts van het Federaal Planbureau, is het verlagen van de belastingen een win-win voor iedereen: meer inkomsten voor de staat, meer koopkracht voor onze landgenoten, en meer werkgelegenheid en activiteiten voor bedrijven en werknemers.
