De explosie van de productiekosten heeft geleid tot een recordinflatie in België. Belgische consumenten zoeken daarom naar alternatieven om hun portemonnee te redden. En in een land waar de helft van de inwoners op minder dan 50 kilometer van de grens woont, is het verleidelijk om hun winkelmandje te gaan vullen in supermarkten bij onze zuiderburen, waar de prijzen lager zijn. En tussen juli en september 2022 deden de Belgen exact dat. Zijn we straks allemaal grensoverschrijdende kopers, behalve voor groenten en fruit, zoals de premier op RTL-TVI voorstelde? De voorstellen van zijn regering sturen in ieder geval in die richting!
De Belgen kochten massaal over de grens
In het derde kwartaal van 2022 kochten Belgen voor 145 miljoen aan eten en drinken in supermarkten aan de andere kant van de grens. Grensaankopen is daarmee terug op het niveau van voor de crisis (+1,1% ten opzichte van Q3 2019). Vooral Frankrijk nam het grootste stuk voor zijn rekening met 89 miljoen euro, ofwel 62% van de grensaankopen in dat kwartaal. Dit is een absoluut record: nooit eerder kochten Belgen zoveel aan de andere kant van de grens. Het vorige record werd gevestigd in het derde kwartaal van 2022 toen, na weken van “lockdowns” en grenssluitingen, de grenzen terug openden.
Bron: GfK
In alle categorieën van voedingsproducten is het aantal Franse grensaankopen in het derde kwartaal spectaculair gestegen ten opzichte van het vorige kwartaal van dit jaar. Hier is het trio producten dat het populairste is bij onze Franse buren:
| Stijgingen 2022 Q3 vs 2022 Q2 | Aandeel in totaal |
|
Water, frisdranken en vruchten- en groentesappen | 52% | 12% | |
Alcoholische dranken | 33% | 8% | |
Brood en granen | 68% | 8% | |
Bron: GfK
De steun van de Franse regering heeft de prijsstijging in Frankrijk beperkt
Onze hogere belastingdruk, bovenop de al hogere loon- en energiekosten, vertaalt zich in hogere prijzen voor een breed scala aan voedingsproducten en dranken. Voor een liter limonade van bijvoorbeeld 1 euro zonder belastingen, bedraagt de meerprijs als gevolg van indirecte belastingen (BTW, accijnzen, verpakkingsheffing) hier 31 cent en in Frankrijk 14 cent. De prijs na belasting in België zal dus 15% hoger liggen. Wij wijzen politici al lange tijd op deze oneerlijke concurrentie.
Bovendien is de inflatie bij onze Franse buren de afgelopen maanden sterk gedaald, deels dankzij het ingrijpen van de overheid. In juli heeft de Franse regering subsidies gegeven aan energie-intensieve bedrijven, waaronder veel voedingsbedrijven. Dit compenseerde enigszins de stijging van de productiekosten, waardoor de consumentenprijzen minder sterk stegen. In België duurde het lange maanden voordat de Gewesten besloten rechtstreekse steun aan ondernemingen te verlenen. Ze zijn niet alleen later gekomen, maar de bedragen zijn ook kleiner en de voorwaarden voor de toekenning ervan beperkter. Vertrekkend van een al lager niveau heeft dit het prijsverschil alleen maar groter gemaakt. Ten slotte kennen onze Franse concurrenten geen automatische loonindexering.
Vergelijking van de inflatie in het derde kwartaal van 2022 in België en Frankrijk op een selectie van producten
Merk op dat de Franse regering rechtstreeks heeft ingegrepen in de prijs van benzine en diesel (18 ct/liter van 1 april tot 31 augustus en 30 ct/liter van 1 september tot 15 november), waardoor het nog aantrekkelijker is geworden om in onze buurlanden voedingsproducten te kopen in combinatie met goedkopere brandstof.
Niet in je eigen voet schieten
In het kader van de begrotingsonderhandelingen voor 2023-2024 heeft de regering de wens uitgesproken dat de verpakkingsheffing jaarlijks 60 miljoen euro extra opbrengt. Dit betekent een stijging van de inkomsten uit deze belasting met 17% (vandaag 350 miljoen euro). Bovendien zullen bedrijven vanaf 2023 moeten bijdragen aan de kosten van zwerfvuil. De drie gewesten vragen daarvoor 189 miljoen euro per jaar.
In plaats van de financiële prikkel om de grens over te steken om te winkelen verminderen, dreigen de voorstellen van onze regeringen deze prikkel te versterken. Dit is voor niemand goed! Niet voor de Belgische consument, wiens koopkracht verder zal dalen, niet voor onze ondernemingen, wiens economische activiteiten en werkgelegenheid onder druk zullen komen te staan en niet voor de Belgische staat, die de overheidsinkomsten naar onze buren zal zien wegvloeien. In slechts drie maanden tijd kan het verlies aan belastinginkomsten voor de Belgische staat namelijk worden geschat op 15 tot 20 miljoen euro aan indirecte belastinginkomsten (BTW, accijnzen en verpakkingsheffing).
Fevia vraagt de regering daarom haar begrotingsplannen te heroverwegen en geen nieuwe belastingen op voeding en dranken in te voeren of bestaande belastingen te verhogen.
