Het wordt steeds droger in België, en daarmee stijgt ook de ongerustheid bij de watergebruikers. Voor de voedingsindustrie is water essentieel. Als er watertekorten dreigen, dan komt ook de voedselproductie in het gedrang. Een droogtecrisis doordacht beheren, betekent ook hier rekening mee houden, willen we onze voedselvoorziening kunnen blijven garanderen.
Droog tot gevaarlijk droog
Droogte wordt een steeds nijpender probleem. Voor het 4e jaar op rijkampen we met langdurige droogte, en dit al vroeg op het jaar. De periode april-mei 2020 is de droogste sinds het begin van de metingen in Ukkel in 1833.
In Vlaanderen waren de waterniveaus nog niet terug op peil na de vorige droge zomer. Ruim drie kwart van de grondwaterpeilen en heel wat waterlooppeilen staan momenteel laag tot zeer laag voor de tijd van het jaar. Er wordt bovendien ook maar weinig neerslag verwacht in de komende periode. Daarom is voor de droogtetoestand sinds 20 mei een code oranje afgekondigd in heel Vlaanderen (www.opdehoogtevandroogte.be).
In Wallonië is de situatie momenteel (situatie 1 juni) nog onder controle. Er zijn al effecten van droogte, vooral op vegetatie, landbouw en oppervlaktewater. De waterlopen vertonen een dalend debiet. Het grondwater is aan haar gewoonlijke seizoensdaling bezig. . De volumes in stuwmeren en de drinkwatervoorziening zijn quasi normaal. . Hoewel de situatie in Wallonië momenteel onder controle is, moeten we waakzaam blijven: aanhoudende droge weersomstandigheden kunnen ook de Waalse situatie verslechteren. Maatregelen zijn klaar voor activatie indien nodig.
Rationeel omspringen met water is sowieso aangewezen in heel België.
Keuzes maken
De nijpende droogte in Vlaanderen verklaart de reeds verschillende genomen maatregelen, zoals captatieverboden uit bepaalde waterlopen. Het is niet ondenkbaar dat water in de komende periode zo schaars wordt, dat er een keuze moet worden gemaakt bij de toewijzing van het beschikbaar water. Om een dergelijke, weloverwogen keuze te maken, laat de Vlaamse overheid momenteel een afwegingskader uitwerken, met inbreng van alle betrokken stakeholders. Dit kader is tegen deze zomer nog niet klaar. Als er binnenkort toch een keuze moet worden gemaakt, wordt een provisoir kader toegepast. In dat provisoire kader staat de industrie laag in de rangorde, waardoor de kans reëel is dat zij minder water krijgt toebedeeld en watertekorten zal ervaren.
Watertekorten kunnen een zware impact hebben op voedingsbedrijven. Voedingsbedrijven hebben namelijk voldoende water nodig om hun voeding en drank te kunnen blijven produceren: als ingrediënt, als hulpstof, om de voedselveiligheid te kunnen garanderen,…. Als er watertekorten zijn, dan kan de productie terugvallen en kunnen stocks verloren gaan.
Essentiële sector
De #FoodHeroes uit de voedingsindustrie gaven de laatste maanden het beste van zichzelf om de bevolking te blijven voorzien van voeding, drank en ingrediënten daarvoor. Als essentiële sector bleef de voedingsindustrie doorwerken in de moeilijke coronatijd. Met een nakende droogte dreigen bedrijven nu van de ene crisis in de andere te belanden. Maar ook bij droogte moet deze essentiële sector kunnen blijven doorwerken. Wij roepen de overheid dan ook op om blijvend oog te hebben voor die essentiële werking en hiermee rekening te houden bij de keuze van maatregelen omtrent droogte. Om de voedselvoorziening te kunnen blijven garanderen, is er immers water nodig. We sluiten ons hiermee ook aan bij de vraag van Voka, de Vlaamse werkgeversfederatie, om bedrijven te ontzien en voldoende prioriteit te geven bij watertekorten.
Onze voedingsbedrijven zetten zich ondertussen al jaren in om met het beschikbare water steeds efficiënter om te gaan en hun waterafhankelijkheid verder te verlagen. Sinds 2000 verbruiken voedingsbedrijven in België gemiddeld 52% minder water voor elk product dat ze produceren. Steeds meer voedingsbedrijven voeren ambitieuze projecten uit om alternatieve waterbronnen in te zetten, om water te hergebruiken,… en zo beter gewapend te zijn tegen droogte. Helemaal zonder water zal het echter niet lukken.
