Less is more: duurzamer watergebruik in de voedingsindustrie
Verschillende initiatieven en organisaties streven samen naar duurzamer watergebruik binnen de voedingsindustrie en helpen voedingsbedrijven slimmer omgaan met water. Wij zetten vier belangrijke spelers in de kijker en vroegen aan hen een stand van zaken over watergebruik bij Vlaamse en Waalse voedingsbedrijven, en wat ze voor hen kunnen betekenen. Spoiler alert: ze bouwen samen aan een duurzame toekomst dankzij “less water & more collaboration”.
De voedingssector wil 20% water besparen ...
Alle duurzame ambities vertrekken vanuit een concrete doelstelling. Die van onze duurzaamheidsroadmap luidt als volgt: “Tegen 2025 willen we het gebruik van water in voedingsbedrijven met 20% doen dalen.” Via gerichte acties willen we watergebruik verminderen en waterhergebruik verhogen. Er lopen verschillende projecten die zich hierop toespitsen.
Een voorbeeld daarvan zijn de Green Deal Brouwers, die bewijzen dat we samen sterker staan in de strijd tegen waterschaarste. In 2018 sloegen zo’n 16 Vlaamse brouwers de handen ineen om samen te streven naar duurzamer watergebruik. Zo’n vier jaar later bespaarden ze al 972 852 kubieke meter water, goed voor in totaal 389 olympische zwembaden. Liesje De Schamphelaire, onze expert in waterdossiers: “Met dit lerend netwerk wisselen alle deelnemers inspirerende acties en knelpunten uit, wat hen helpt om nog een stapje verder te gaan in het verduurzamen van hun watergebruik.” En dit is nog maar het begin! Fevia wil het Green Deal-initiatief uitbreiden naar de volledige voedingsindustrie en gaat daarvoor in gesprek met de Vlaamse en Waalse overheden en partners.
Wist je dat...
Fevia betrokken was bij projecten rond duurzamer watergebruik (vb. Smart WaterUse en Carve)? We ondersteunen onze leden door onder meer de opmaak van brochures (rond rationeel watergebruik, waterhergebruik, lozingen), organisatie van infosessies en een generieke grondstofverklaring voor wateruitwisseling. Ook gaat Fevia in overleg met overheden rond knelpunten voor duurzaam watergebruik. Fevia neemt een actieve rol op bij de Werkagenda Waterkringlopen van Vlaanderen Circulair en verkent ook een samenwerking bij Circular Wallonia.
… en onze partners trekken mee aan de kar!
Flanders’ FOOD: innovatie en strategische samenwerkingen
Flanders’ FOOD zet als speerpuntcluster voor de Vlaamse agrovoedingsindustrie in op innovatie en strategische samenwerkingen die de Vlaamse voedingsbedrijven weerbaarder maken en vooruithelpen. Met hun “Eco-productie roadmap” begeleiden ze bedrijven naar een toekomst waarin energie, water en grondstoffen zo efficiënt en ecologisch mogelijk worden ingezet. En dat is hoognodig, want bij steeds meer bedrijven komt het water tot aan de lippen. Steeds meer bedrijven vrezen dat ze de toegang tot bepaalde waterbronnen in de toekomst tijdelijk zullen verliezen.
Het Vlaamse en Europese kader voor de kwaliteit en kwantiteit van water is heel ambitieus. "Voedingsbedrijven moeten zich hieraan aanpassen door concrete acties te nemen, maar daarbij ontbreekt het vaak aan interne kennis of tijd” (Arne Huyst, Innovation Manager). En daar kan Flanders’ FOOD als externe expert hulp bieden. Eerst brengen ze de specifieke noden en behoeften van het voedingsbedrijf in kaart, waarna ze in samenspraak enkele concrete acties uitwerken. Zo stelden ze vast dat er nood is aan alternatieve technologieën voor fosfaatverwijdering en -recuperatie met ijzertrichloride (FeCl3) in afvalwater. Dat zullen ze onderzoeken in het AlternoP-project.
Vlakwa: water in al zijn vormen
Het Vlaams Kenniscentrum Water of Vlakwa bestudeert water in al zijn vormen: van waterbevoorrading, -besparing, -behandeling tot -zuivering. Vlakwa werkt nauw samen met Flanders’ FOOD om via projecten aan de sector te demonstreren dat er technisch veel mogelijk is. De onderzoeksuitdaging van de toekomst? Concentraatstromen! Projecten rond waterhergebruik winnen namelijk steeds meer aan belang, waardoor ook het volume aan concentraatstromen toeneemt. Bovendien ziet Vlakwa ook mogelijkheden om energie te halen uit water en zo energiezuiniger te werken.
Water is een cruciale hulpstof voor de voedingsindustrie, en dat is problematisch omdat de klimaatsverandering een grillig weerpatroon veroorzaakt en de waterbevoorrading hypothekeert. Bedrijven moeten daarop anticiperen en streven naar waterneutraliteit. Uiteraard moet het totaalplaatje wel kloppen: voedselproductie moet zowel duurzaam als kostenefficiënt verlopen. Daarom vertrekt Vlakwa vanuit een ketenbenadering: van de primaire productie op het veld tot een afgewerkt product op het bord. Vlakwa’s gouden raad? “Gooi voor water je korte return on investment overboord en wapen jezelf voor de toekomst om concurrentieel sterk te blijven.”
Wagralim: de innovatieve koppelaar
Ook in Wallonië zijn er initiatieven om de watervoetafdruk te verkleinen. Wagralim gaat op zoek naar de perfecte match tussen bedrijven en onderzoekers. Onder het motto “samenwerken maakt projecten veerkrachtiger” koppelt de organisatie de juiste spelers aan innovatieve projecten. Die verlenen bedrijven enerzijds toegang tot een netwerk van industriële en academische partners. Anderzijds helpen ze om nieuwe producten, processen en diensten te ontwikkelen.
Via het "clusterproject" volgt Wagralim momenteel twee innovatieve projecten die een optimale besparing of hergebruik van water en organische stoffen uit proceswater mogelijk maken. Ten eerste is er Agroflowval, waar ze de “terugwinning van bijproducten uit de aardappelverwerking voor de fermentatie- en diervoedingsindustrie” onderzoeken. Ten tweede is er het APIC-project, dat intelligente containers op maat ontwikkelt om optimale irrigatie mogelijk te maken. Dankzij robotisering en artificial intelligence willen ze automatiseren, optimaliseren en diagnosticeren.
Noteer alvast in je agenda: op 3 oktober organiseren Fevia Wallonie, Wagralim en Cluster H2O samen een event over duurzaam watergebruik in de voedingsindustrie. Jij komt toch ook?
Cluster H2O: aanspreekpunt voor advies op maat
Cluster H2O is een netwerk van Waalse en Brusselse spelers in de watersector. Samen willen ze groei en innovatie versnellen door partnerschappen aan te gaan en projectontwikkeling te ondersteunen. Zo coördineert Cluster H2O de “Water roadmap” van de Circular Wallonia Strategie via technische studies, toolontwikkeling, workshops en evenementen waarbij ze “best practices” delen. Zij zien ook potentieel in "hybride netwerken" die watergerelateerde infrastructuur en investeringen bundelen of water doorspelen naar een buur voor hergebruik voordat het geloosd wordt.
Water is een topic die alle bedrijven aanbelangt aangezien hun verbruik en lozingen zowel een kwantitatieve als een kwalitatieve impact hebben op de watervoorraad. Cluster H2O vormt het aanspreekpunt voor voedingsbedrijven die op zoek zijn naar duurzame oplossingen. De organisatie beschikt over een uitgebreide waterbeheerexpertise, en de waterexperts ondersteunen de bedrijven graag in hun duurzame transitie. Zo kunnen Waalse voedingsbedrijven een beroep doen op een scala aan diensten, van audits over verbruikoptimalisatie tot infrastructuuraanpassingen. De leden van Cluster H2O helpen hen stap voor stap op weg naar een waterzuinigere toekomst.
Tools voor voedingsbedrijven
Jouw bedrijf wil zelf ook duurzamer aan de slag met water, maar weet niet waar te beginnen? Er zijn heel wat tools, brochures en subsidiekanalen beschikbaar die je op weg kunnen helpen. Wij kozen er drie voor jou uit:
Waterbarometer
Laten we beginnen bij het begin. Vooraleer je je waterverbruik kan optimaliseren, moet je uiteraard eerst de waterhuishouding van je bedrijf in kaart brengen. Dat kan eenvoudigweg met de Waterbarometer, een online tool voor Vlaamse bedrijven, die ontwikkeld werd binnen het Smart WaterUse project, waar zowel Flanders’ FOOD, Fevia als Vlakwa aan meewerkten.
Waterscan
Ben je een Vlaamse kmo met minstens 500 m³ waterverbruik per jaar op vestigingsniveau? Dan kan je een gratis eerstelijnswaterscan krijgen dankzij de Waterscan, een nieuwe dienst die VLAIO begin dit jaar lanceerde om bedrijven een extra duwtje in de rug te geven op weg naar zorgvuldig watergebruik. Hierbij zal een expert je waterverbruik visualiseren, een rapport opmaken met gedetailleerde waterbalans en suggesties doen voor waterbesparende maatregelen. Je kan daarnaast ook een uitgebreide waterscan laten uitvoeren, die wordt voor 80% gesubsidieerd.
Brochure lozingen
Binnen het Smart WaterUse project werkten we een brochure rond lozingen uit. Waterbesparingsprojecten leiden immers vaak tot concentraatstromen, waardoor bedrijven in de problemen kunnen komen met hun lozingsvergunning. Hoe moet je hier als bedrijf mee omgaan? In het Smart WaterUse project maakten we een brochure op die Vlaamse bedrijven ondersteunt bij de wetgeving rond lozing van afvalwater. Ze geeft meer duiding bij de wettelijke bepalingen en de impactbeoordeling van een lozing. Ze toont ook drie manieren om met opconcentratie om te gaan in de lozingsvergunning, geïllustreerd aan de hand van cases.
Best practices
Deze drie bedrijven ondernamen al specifieke stappen richting duurzamer watergebruik:
