In mei 2018 nam Fevia samen met Comeos, Detic, Unizo en Buurtsuper duidelijke engagementen voor een duurzamer verpakkingsbeheer. Voedingsbedrijven werken achter de schermen dagelijks aan die engagementen, die je ontdekt op www.verpakkingen2025.be. Maar ze zouden onmogelijk te realiseren zijn zonder een efficiënte, ambitieuze en dynamische organisatie die de inzameling, het sorteren en de recyclage van huishoudelijk verpakkingsafval mogelijk maakt. Wij gingen poolshoogte nemen bij Patrick Laevers, Managing Director van Fost Plus.
Patrick, jullie hebben een ambitieus plan uitgewerkt. Wat houdt dat in?
Onze ambitie is om binnen de vijf jaar een circulaire economie uit te bouwen voor huishoudelijk verpakkingsafval in ons land. België kan traditioneel goede resultaten voorleggen als het op de recyclage van huishoudelijk verpakkingsafval aankomt. In 2019 recycleerde Fost Plus maar liefst 727.000 ton verpakkingen, goed voor een recyclage percentage van 92,5%. Daarmee staan we aan de Europese top.
Samen met de Raad van Bestuur, waarin ook Fevia een stem heeft, hebben wij de ambitie uitgesproken om in die poleposition te blijven. Voor plastic verpakkingen bijvoorbeeld willen we tegen 2023 al naar een recyclagepercentage van 65%. Ter vergelijking: in 2018 zaten we nog op 43%. In 2019 bereikten we de eerste tussentijdse mijlpaal van 46%.
Mooie ambitie, maar hoe gaat Fost Plus dat waarmaken?
Fost Plus zal inzetten op drie fronten: meer inzamelen aan de bron, onze recyclagepercentages verhogen en lokale sorteer- en recyclagecapaciteit uitbouwen.
Dat plan, dat wij voor onze huidige erkenningsperiode van 2019 tot 2023 ontwikkelden, is niet vrijblijvend. Alle doelstellingen zijn gealigneerd met die van de sectorfederaties, waaronder Fevia.
En de bedrijven, onze leden dus, steunen volop die ambities. In 2020 werken we met een totaalbudget van 223 miljoen euro. Dat is een stijging van bijna 24% ten opzichte van 2018 en weerspiegelt duidelijk het engagement van onze leden om te investeren in de circulaire economie. Voor 2021 komt daar nogmaals 14% bij. De inzet is hoog.
De Nieuwe Blauwe Zak is één van de meest zichtbare veranderingen: is die al overal beschikbaar?
De introductie van de Nieuwe Blauwe Zak in 2019 bracht inderdaad ons plan in een duidelijke stroomversnelling. Naast de klassieke PMD-verpakkingen – plastic flessen en flacons, metalen blikjes en conserven, en drankkartons – mogen Belgische consumenten binnenkort alle plastic verpakkingen in de Nieuwe Blauwe Zak stoppen. Al die yoghurtpotjes, botervlootjes, folies en zakjes besparen tot 8 kilogram restafval per gezin. De Nieuwe Blauwe Zak is dus een echte recyclage gamechanger.
Op dit moment (eind augustus 2020) zijn er al 4.1 miljoen Belgische inwoners die de Nieuwe Blauwe Zak gebruiken. Eens uitgerold over het hele land in 2021, zullen we bijna de helft meer plastic verpakkingen inzamelen voor recyclage dan vroeger.
We consumeren steeds vaker ook buitenshuis: wat met het verpakkingsafval dat we daar produceren?
Er is op zich geen enkele reden waarom buitenshuis sorteren niet even eenvoudig kan zijn als thuis. Toch verdwijnt daar inderdaad nog teveel recycleerbaar verpakkingsafval in het restafval. En dat is jammer, want zo gaan de materialen verloren voor de circulaire economie. Wij versterken daarom onze aanwezigheid buitenshuis: tegen 2023 willen we de ingezamelde tonnages huishoudelijk verpakkingsafval buitenhuis verdubbelen.
In eerste instantie ligt de focus op het sorteren in bedrijven, aangezien het potentieel daar het grootst is. Die aanpak heeft zijn effect alvast niet gemist: in 2019 zamelden we al 2.000 ton extra in bij bedrijven. Daarnaast werken wij aan specifieke oplossingen om buitenshuis en onderweg meer verpakkingen te capteren voor recyclage. Zo lanceerden we deze zomer een campagne op vijf verschillende toeristische bestemmingen in eigen land. Voor iedereen die op staycation is dus. Sorteren was daar al verplicht, maar met gerichte communicatie en activatie willen we zowel de kwaliteit verbeteren als de kwantiteit omhoog brengen.
Met andere woorden: minder PMD in het restafval en minder restafval in het PMD. Door de coronacrisis staan een aantal projecten natuurlijk on hold of worden ze anders ingevuld. Maar elk nadeel heeft zijn voordeel; we kunnen onze proefprojecten gerichter bijsturen op evenementen met minder volk.
En wat met de recyclage: gebeurt die in ons land of klopt het gerucht dat ons verpakkingsafval in het verre buitenland belandt?
Het moet duidelijk zijn: een circulaire economie impliceert dat de ingezamelde materialen ook effectief gerecycleerd worden. Vandaag wordt sowieso alle huishoudelijk verpakkingsafval dat wij inzamelen in Europa gerecycleerd. Het overgrote deel zelfs in eigen land en in onze buurlanden. Er is dus geen spraken van dumping in Azië of Afrika!
Dat geldt ook voor de extra materialen in de Nieuwe Blauwe Zak. Zij worden uitgesorteerd in minstens 14 fracties, terwijl dat er vroeger maar 8 waren. Daarvoor bouwen we nieuwe, lokale sorteercentra en werken we achter de schermen aan extra recyclagecapaciteit in eigen land.
Circulaire economie is dus ook lokale economie?
Absoluut, we maken de expliciete keuze om te investeren in lokale sorteer- en recyclagecapaciteit. Dat heeft z’n voordelen: je vermijdt de milieu-impact van transport over lange afstand, het wordt een stuk gemakkelijker om controle uit te oefenen en je creëert jobs.
In 2019 werd gestart met de bouw van drie van de vijf gloednieuwe, hoogtechnologische sorteercentra: ProZero in Evergem, Indaver in Willebroek en Valodec in Bergen. Die eerste drie nieuwe sorteercentra zijn samen goed voor een investering van 300 miljoen euro en 250 nieuwe jobs.
Een mooie boost voor de lokale economie, die we de komende jaren hard nodig zullen hebben. En dat is nog maar het begin. Ook met Valtris in Courcelles sloten we intussen een overeenkomst af en met Sitel in Luik zitten we in de laatste fase van de onderhandelingen.
Sorteren in eigen land kortom, maar recycleren we ook lokaal?
De nieuwe sorteercentra zullen in 2021 volledig operationeel zijn, wanneer ook de Nieuwe Blauwe Zak in het hele land is ingevoerd. Concreet betekent dat dat wij dan 14 verschillende soorten materialen apart aanbieden voor recyclage. Dit is een must voor de circulaire economie. In de komende jaren worden dat er hopelijk nog veel meer.
Met aangepaste projectoproepen willen we ook de benodigde extra recyclagecapaciteit voor plastics specifiek uitbouwen in België. Daarom pasten we onder meer de termijnen voor de contracten aan van één tot drie naar negen jaar. Dat maakt investeren in recyclagefabrieken op Belgische bodem een stuk aantrekkelijker. In die nieuwe recyclagefabrieken zullen we zelf maar een deel van de capaciteit invullen.
Dit laat toe om ook andere dan huishoudelijke plastic stromen in België te verwerken en opent de mogelijkheid om op termijn van België een echte draaischijf te maken voor hoogtechnologische, hoogkwalitatieve recyclage. De toewijzing van de recyclagecontracten wordt verwacht op het einde van het jaar.
Fevia en haar leden engageerden zich om tegen eind 2025 enkel nog recycleerbare verpakkingen op de markt te brengen. Hoe reageert Fost Plus ten opzichte van deze evoluties?
Wij kunnen deze evolutie enkel maar toejuichen. Dit zal ons zeker helpen om de doelstellingen te halen. Verpakkingen evolueren continu – er komen elke dag nieuwe types op de markt. De recyclagetechnologieën, de toepassingen en de afzetmarkten voor recyclaat zijn bijgevolg voortdurend in beweging.
Om vlot in te spelen op die nieuwe trends moet je intens samenwerken met alle partijen in de keten, waaronder dus ook de voedingsbedrijven. Doordat we veel lokaler gaan werken, kunnen we gemakkelijker proefprojecten opstarten, en via trial-and-error tot de meest optimale recyclageoplossing voor elke verpakking komen.
Patrick, jij staat sinds 2018 aan hoofd van Fost Plus: hoe heb jij die twee eerste jaren beleefd?
De tijd vliegt, het is ondertussen al bijna twee en een half jaar. De drive om een steen in de rivier te verleggen voor de circulaire verpakkingseconomie is echter nog even groot als in die eerste maanden. Ik ben het Fost Plus-team dankbaar dat ze samen met mij als een man/vrouw achter deze ambitie staan, alsook voor de expliciete steun van onze leden en federaties, waaronder uiteraard ook Fevia.
We kijken vandaag meer dan ooit met z’n allen vooruit, richting 2025 en de ambitie die we onszelf gesteld hebben om een recyclageoplossing te bieden voor elke verpakking op de markt. Aan uitdagingen dus geen gebrek. De wereld van de verpakkingen is constant in verandering en dit met een steeds groter snelheid. Het is aan ons om daar, samen met alle partners in het ecosysteem, flexibel op in te spelen en een front te vormen om de circulaire economie voor huishoudelijk verpakkingsafval waar te maken.
Meer informatie over de resultaten 2019 van Fost Plus lees je hier
