De Vlaamse Regering keurde eind april het nieuwe Actieplan Voedselverlies en biomassa(rest)stromen 2021-2025 goed. Daarmee is opvolging verzekerd voor de Vlaamse Ketenroadmap Voedselverlies. Vanuit de voedingsindustrie werden al mooie acties opgezet. Fevia Vlaanderen blijft hier haar schouders onder zetten.
Lancering nieuw actieplan
Op 23 april 2021 keurde de Vlaamse Regering het "Actieplan Voedselverlies en biomassa(rest)stromen circulair 2021-2025" goed. Dit plan werd vorig jaar in een intensief traject voorbereid met een uitgebreide groep stakeholders, die ook een actieve rol krijgen in de uitvoering ervan. Met de goedkeuring wordt het plan nu ook effectief gelanceerd.
Het nieuwe actieplan zet het beleid voor de komende vijf jaar uit rond het beperken van voedselverlies en het circulair inzetten van biomassa en biomassareststromen. Het actieplan focust op drie kringlopen, zijnde i) voedselverlies en voedselreststromen, ii) biomassareststromen uit groen-, natuur-, bos- en landschapsbeheer en iii) houtreststromen uit industrie en huishoudens. De krachtlijnen van het actieplan volgen de materialenhiërarchie, namelijk meer preventie, beter sorteren en inzamelen en meer hoogwaardige valorisatie.
Voor wat betreft voedselverlies ligt het zwaartepunt op preventie en staan bijvoorbeeld acties op stapel ivm samenwerking rond specifieke productketens (groenten en fruit, brood, zuivel, aardappelen, vlees en vis), het opzetten van sectorspecifieke programma's, het terugdringen van voedselverlies bij de consument vanuit de keten, het opschalen van sociaal circulair ondernemen (schenking van voedseloverschotten), de ondersteuning van start-ups rond voedselverlies, de ondersteuning van lokale besturen en het stimuleren van thuiskringlopen. Naast preventie is ook veel aandacht voor de selectieve inzameling van organisch-biologisch afval bij huishoudens en bedrijven. Het actieplan legt een belangrijke focus op ketensamenwerking. Ook Fevia Vlaanderen zal actief meewerken aan verscheidene acties uit het actieplan, net zoals vertegenwoordigers vanuit de hele keten, diverse andere stakeholders en overheidsinstanties.
Het volledige actieplan is beschikbaar op deze link.
Verderzetting van de Ketenroadmap Voedselverlies
Het nieuwe actieplan verzekert de opvolging van twee actieplannen die begin dit jaar werden afgerond: enerzijds de Ketenroadmap Voedselverlies 2015-2020 en anderzijds het Actieplan Duurzaam beheer van biomassa(rest)stromen 2015-2020.
De Ketenroadmap Voedselverlies was een actieplan van ca. ;.. acties waar vertegenwoordigers vanuit de hele voedingsketen en de Vlaamse overheid de handen in elkaar sloegen om de strijd tegen voedselverlies aan te gaan. In de loop van dit actieplan werden diverse acties opgezet vanuit verschillende sectoren. Het nieuwe actieplan bouwt verder op de realisaties en de openstaande uitdagingen van de ketenroadmap en betrekt daarin een bredere groep van stakeholders.
De eindrapportage van de ketenroadmap voedselverlies, een eindevaluatie, concrete voorbeeldacties per sector en een toelichting bij de resultaten vanuit kabinet Demir zijn terug te vinden op de website www.voedselverlies.be
Enkele mooie voorbeelden vanuit de voedingsindustrie
We lichten graag enkele voorbeelden van acties toe, zoals die afgelopen jaren ondernomen werden vanuit de voedingsindustrie in het kader van de ketenroadmap voedselverlies:
- In samenwerking met Flanders'FOOD werd een materialenscan/voedselverliesaudit aangeboden aan Vlaamse voedingsbedrijven om hun grondstoffengebruik in kaart te brengen en het voedselverlies verder te reduceren. Verschillende bedrijven hebben hiervan gebruikt gemaakt. Dit heeft geleid tot concrete acties zoals aanpassingen van machines, afspraken met toeleveranciers, lean management, alsook een onderzoeksproject. De scan en het auditschema staan permanent ter beschikking van voedingsbedrijven en andere geïnteresseerde stakeholders op de website van Fevia.
- Fevia bezorgde via haar nieuwsbrieven verschillende reeksen van tips aan voedingsbedrijven over hoe zij voedselverspilling bij de consument kunnen verminderen. De tips blijven beschikbaar op de Fevia website.
- Flanders'FOOD, de speerpuntcluster van de agrovoedingsindustrie, was betrokken bij verschillende onderzoeksprojecten, waaronder
- Foodfromfood: in dit project werden individuele bedrijven begeleid in het vinden van valorisatiepistes voor hun nevenstromen. Bedrijven werden met elkaar verbonden zodat uit de nevenstromen van het ene bedrijf nieuwe ingrediënten en producten konden gemaakt worden door een andere bedrijf. Via nieuwsbrieven en uitgebreide infobrochures werd kennis verspreid en werden bedrijven geïnspireerd. Enkele voorbeelden: komkommer verwerkt in een zomerdrankje, appelschillen verwerkt in brood en banketproducten, perskoek uit notenolieproductie verwerkt in een smaakmaker, witloofkroket uit witloof nevenstromen.
- Food Heroes: Hierbij werden innovatieve oplossingen onderzocht om voedselverlies te verminderen, zoals preikimchi uit nevenstromen van prei.
- Flanders'FOOD werkte strategische roadmaps uit binnen de sector, zoals “groente tot veggie” en “aardappel tot friet”, met veel aandacht voor valorisatie van nevenstromen en verdere reductie van verliezen.
- Fevia organiseerde jaarlijks innovatiewedstrijden voor studenten waarbij deze uitgedaagd werden om een innovatief en duurzaam voedingsproduct te ontwikkelen (Ecotrophelia - Food At Work Student Awards). De deelnemende producten en winnaars werden zowel publiek als specifiek bij de voedingsbedrijven onder de aandacht gebracht, onder meer via een interactief inspiratie-event Food Forward, in samenwerking met Flanders'FOOD. Vele van de (winnende) producten maken gebruik van reststromen uit de voedingsindustrie.
- Via de Greener Packaging Awards, waaraan Fevia haar medewerking verleent, werden al verschillende voorbeelden in de kijker gezet van verpakkingen die voedselverlies kunnen helpen verminderen.
- Alimento (opleidingscentrum van en voor de voedingsindustrie) heeft een permanent opleidingsaanbod uitgebouwd, waarbij vele opleidingen betrekking hebben op efficiëntieverbetering en bijgevolg vermindering van voedselverlies. De afgelopen jaren werd geregeld afgestemd met lesgevers, zodat meer aandacht zou gegeven worden aan de reductie van voedselverlies, in bestaande en nieuwe opleidingen. Ook werden verschillende bijkomende opleidingen opgestart, die verband houden met de reductie van voedselverlies.
- Fevia en Flanders'FOOD sensibiliseerden en informeerden voedingsbedrijven rond het thema via nieuwsbrieven en infosessies.
- Bedrijven werden ook regelmatig gestimuleerd om hun voedseloverschotten te schenken.
We illustreren ook met enkele voorbeelden van acties die vanuit individuele voedingsbedrijven ondernomen werden:
- Samenwerkingsverbanden werden opgezet, waarbij bijvoorbeeld broodresten ingezet werden voor de productie van bier. Zo bracht Biobakkerij De Trog in samenwerking met een lokale brouwer het bier de Troggeling uit, op basis van broodoverschotten. Brouwerij Brunehaut produceert La Miche, in samenwerking met een bakkerij, waarbij 40% van de granen voor het bier worden vervangen door broodoverschotten.
- Nog een innovatief project is dat waarbij groentenbedrijf Greenyard Frozen een nieuw product "bloemkoolrijst" ontwikkelde en vermarkte uit reststromen van de bloemkoolteelt. Door het bloemkoolhart en -gruis te verwerken kan een bloemkool tot 25% beter benut worden.
- In de strijd tegen voedselverlies analyseerde Danone haar producten en zal ze voor een groot deel de "te gebruiken tot" datum vervangen door een "tenminste houdbaar tot" datum. Dit zal ze doen voor die producten waar de hoge kwaliteits- en voedselveiligheidsnormen die ze hanteren, blijvend kunnen worden gegarandeerd. Hiermee willen ze aan de consument aangeven dat de producten nog veilig zijn om te consumeren, ook al werd de houdbaarheidsdatum overschreden.
- Paas Food maakte een actieplan op om hun voedselverliezen te beperken. Ze inventariseerden alle afvalstromen en zochten oplossingen om iedere stroom aan te pakken. Ze pasten recepturen aan om nevenstromen te kunnen verwerken en ontwikkelden producten waarin ze nevenstromen kunnen verwerken. Ze pasten machines aan of plaatsten kratten om te vermijden dat producten op de grond vallen. Ze sorteerden hun nevenstromen zodanig dat een deel ervan nog naar pet food zou kunnen gaan. Tenslotte betrokken ze hun medewerkers in de actieplannen zodat zij beter zouden omgaan met de grondstoffen.
- Voedingsbedrijven zijn belangrijke schenkers voor de Voedselbanken. Zo zorgen ze allemaal samen gemiddeld voor meer dan een vierde van de jaarlijkse bevoorrading van de Voedselbanken.
