Bewerkte voeding in de pers: een aantal rechtzettingen
Regelmatig lezen en horen we in de media beweringen over zogenaamde ‘ultrabewerkte voeding’, vaak meer gebaseerd op buikgevoel dan op wetenschappelijke bewijzen, en bij momenten regelrechte desinformatie. Als stem van de voedingsindustrie vindt Fevia het haar plicht om een aantal zaken recht te zetten.
Zo werd onlangs nog de industriële bewerking van voeding door Nederlander Teun van de Keuken onterecht in een negatief daglicht geplaatst. Er zitten verschillende onwaarheden in zijn verhaal die we willen ontkrachten.
België is Nederland niet
Ten eerste communiceert Van de Keuken vanuit een Nederlandse context, die verschilt van de Belgische. Zo stelt hij bijvoorbeeld dat Nutri-Scores enkel staan op ongezonde producten: “Een wortel heeft geen Nutri-Score.” In België hebben wortelen wel degelijk een Nutri-Score, namelijk Nutri-Score A:
Ook beweert hij dat schoolkinderen in Nederland worden aangemoedigd om frisdranken te drinken, omdat er frisdrankautomaten op de scholen staan. In België zijn er dankzij de ‘Engagementsverklaring voor een evenwichtiger aanbod van dranken en tussendoortjes in Vlaamse scholen’ nog amper gesuikerde frisdranken te vinden op Vlaamse scholen, alweer een totaal andere situatie.
De voedingsindustrie werkte overigens mee aan deze engagementsverklaring, wat toont dat de voedingsindustrie wel degelijk ijvert voor een meer evenwichtig voedingsaanbod. Klik hier voor meer informatie.
De mythes over bewerkte voeding ontkracht
- Vanaf het ogenblik dat voeding op industriële schaal wordt bewerkt, gaat het volgens Teun van de Keuken bijna per definitie om ultrabewerkte - en bijgevolg ‘slechte’ - voeding. Hij vergeet echter dat bijna alle voedingsmiddelen bewerkt moeten worden om eetbaar en smakelijk te zijn (zoals granen), veiligheid te garanderen (zoals pasteurisatie) of het hele jaar door verkrijgbaar te zijn (zoals ingeblikte, gedroogde en ingevroren groenten en fruit). Bewerkingsmethodes die op voedingsmiddelen toegepast worden, zijn bijvoorbeeld snijden, pasteuriseren, invriezen, fermenteren, koken, bakken en verpakken. Al deze bewerkingen gebeuren niet alleen in voedingsbedrijven, maar ook in de horeca en in de keuken thuis.
- Bovendien brengen industriële voedingsbewerkingen dagelijks veel voordelen voor consumenten. Voedingsbewerkingen zorgen bijvoorbeeld voor een langere houdbaarheid, minder voedselverspilling, en de betaalbaarheid van voeding. Ze zorgen ook voor een groot gemak in onze haastige samenleving door kwalitatieve voeding aan te bieden aan consumenten die zelf niet veel tijd hebben om te koken of hiertoe onvoldoende vaardigheden hebben. En last but not least, dankzij voedingsbewerkingen kunnen voedingsproducten aangepast of verrijkt worden voor mensen die aan bepaalde aandoeningen lijden of gevoeligheden hebben.
- Een van de boosdoeners bij industrieel bewerkte voeding zou de toevoeging van additieven zijn. Echter, als additieven aan voeding toegevoegd worden, dan gebeurt dit om de voedingskwaliteit van het levensmiddel in stand te houden. Bovendien is elk additief dat in voeding gebruikt wordt, geëvalueerd door de European Food Safety Authority (EFSA). Van elk additief wordt de veiligheid in voedingsmiddelen dus gegarandeerd en het toevoegen ervan beantwoordt aan een specifieke nood.
- Nog een andere stelling van Teun van de Keuken is: “ultrabewerkt voedsel maakt ziek, dat heeft de wetenschap al lang bewezen”. Eerst en vooral is er geen wetenschappelijke consensus over wat er precies bedoeld zou worden met zogenaamde ‘ultrabewerkte voeding’. En dat ‘ultrabewerkte voeding’ ziek zou maken, wordt in een recent onderzoek in The Lancet ontkracht. Dit onderzoek geeft aan dat zogenaamde ‘ultrabewerkte voeding’ zeker niet per definitie als ongezond kan worden bestempeld.
Voor onze bedrijven is de nutritionele kwaliteit van onze producten een topprioriteit
Om gezondere keuzes te maken, moeten consumenten inzicht hebben in de nutritionele kwaliteit van voedingsproducten en weten hoe vaak ze deze kunnen eten en in welke hoeveelheden. Als voedingsindustrie focussen we ons daarom op de nutritionele kwaliteit van onze voedingsproducten. Onze bedrijven spannen zich hier dag na dag voor in, om de samenstelling van hun producten verder te verbeteren.
In het verleden zetten onze voedingsbedrijven reeds succesvol in op toevoeging van vezels en vitamines, zout- en caloriereductie, alsook op de eliminatie van transvetzuren. Recent maakten onze zuivelsector en frisdrankensector nog bekend dat ze in de periode van 2012 tot 2020 het gehalte aan toegevoegde suikers in hun producten met respectievelijk 12% en 20% lieten dalen.
Met ons nieuwe engagement dat we in oktober 2023 lanceerden, het “Nutri-Pact: een coalitie voor beter eten”, werken onze bedrijven verder aan de nutritionele verbetering van hun producten. Ze doen dit door in te zetten op de prioriteiten van de Food Based Dietary Guidelines en meer volkoren granen, groenten en fruit, peulvruchten en noten en zaden toe te voegen aan hun productaanbod. Waar mogelijk, verminderen ze het suiker- en zoutgehalte. En voor de producten waarvoor er geen productformuleringen (meer) mogelijk zijn, zetten ze in op kleinere portiegroottes.
Wij maken als voedingsindustrie deel uit van de oplossing
Wij sluiten onze ogen niet voor de slechte cijfers die er in België bestaan rond overgewicht en obesitas. Wij zijn echter overtuigd dat wij deel uitmaken van de oplossing, en willen de consument helpen en ook stimuleren om voor de gezondere voedingskeuzes te gaan.
Tegelijkertijd mogen we niet vergeten dat overgewicht en obesitas complexe en multifactoriële fenomenen zijn. Voeding én de voedingsindustrie aanduiden als enige oorzaak van overgewicht en obesitas, zoals Teun van de Keuken doet, is veel te kort door de bocht.
Gezondheidstaksen heffen, zoals Teun van de Keuken suggereert, zet volgens ons geen zoden aan de dijk. De producten die hier in België getaxeerd worden, worden gewoon over de grens - aan een lagere prijs - aangekocht. Met gezondheidstaksen boek je in België geen enkele gezondheidswinst.
De sleutel tot een succesvolle aanpak van overgewicht en obesitas ligt bij een overheid die blijft werken aan ‘the bigger picture’: een gezonde levensstijl waarbij er naast gezondere voedingspatronen ook aandacht is voor voldoende beweging, slaap en minder (chronische) stress. We pleiten daarbij voor een ‘health-in-all-policies’-aanpak door de betrokken overheden waarbij alle domeinen en bevoegdheidsniveaus samenwerken aan een omgeving die een gezondere levensstijl gemakkelijker maakt.
Daarnaast vragen we de overheid om via positieve boodschappen de consument aan te moedigen om stap voor stap meer volkoren granen, groenten en fruit, peulvruchten en noten en zaden toe te voegen aan zijn maaltijden. Die productgroepen zijn immers, naast minder zoutconsumptie, de topprioriteiten van de Food Based Dietary Guidelines, en de Belgische bevolking kan hiermee de grootste gezondheidswinst boeken.
Aangezien het onderwerp ‘bewerkte voeding’ zo actueel is en absoluut verduidelijking kan gebruiken, organiseert Fevia op 21 mei een dialoognamiddag met wetenschappers en belanghebbenden onder de naam ‘Bewerkte voeding: wat is emotie en wat is wetenschap?’. 
