Op 24 februari viel Rusland Oekraïne binnen. De NAVO, de VS, de Europese Unie en verschillende individuele landen reageerden met financiële, economische, diplomatieke en militaire maatregelen. Wat zijn de gevolgen voor Belgische voedingsbedrijven en wat doet Fevia?
Voor een eerste inschatting van de mogelijke economische impact verwijzen we graag naar onze nieuwsflash van 25 februari. Op basis van de vele reacties die we ontvingen, is het duidelijk dat dit conflict onze voedingsbedrijven bijkomende zorgen oplevert, bovenop de covidperikelen en de zware prijsstijgingen van energie, grondstoffen en verpakkingen.
Wij verzoeken onze leden om alle (beginnende) problemen in verband met deze crisis te blijven melden, zodat wij de nodige stappen kunnen ondernemen naar de bevoegde autoriteiten of andere actoren toe. Jouw input en vragen kan je mailen aan tvdv@fevia.be en cad@fevia.be .
Welke economische impact ondervinden of verwachten onze voedingsbedrijven?
Momenteel hebben onze leden de volgende prioritaire bezorgdheden:
- Veiligstellen van personeel en vestigingen: onze leden helpen hun werknemers die het land willen verlaten of hebben verlaten en waken over de veiligheid van hun lokale sites.
- Verstoring van de bevoorradingsketen:
- Het luchtverkeer naar de regio is afgesneden maar zee- en wegtransport (via indirecte routes) lopen momenteel nog door. Door de veiligheidssituatie en logistieke hindernissen dreigt ook dit echter stil te vallen. Zowel de kosten als de wachttijden aan de grens lopen al hoog op. De Belgische Douane controleert momenteel alle goederen die bestemd zijn voor Rusland, Oekraïne en Wit-Rusland. Dat leidt momenteel al tot een duizendtal containers die vaststaan in de haven van Antwerpen. De goederen worden gecontroleerd om na te gaan of zij niet onder de Europese sancties vallen. Onder de sancties vallen dual use goederen, militair materieel, goederen voor ontginning en goederen met eindbestemming leger en oligarchie. De Douane benadrukt dat alle goederen, die niet gevat zijn door de sancties, weldegelijk nog uitgevoerd mogen worden. Je doet er goed aan je goederen zo gedetailleerd mogelijk te omschrijven, om bijvoorbeeld dual use uit te sluiten. Door het conflict dreigt bovendien niet alleen de export naar Rusland en Oekraïne, maar ook naar de ruimere Euraziatische Economische Unie (waaronder Kazachstan, Armenië, Moldavië) stil te vallen. Voedingsbedrijven zijn ondertussen al bezig voorraden te verhogen en alternatieve afzetmarkten te zoeken. Onze voedingsbedrijven vrezen verder voor de indirecte impact indien het conflict aanhoudt. Goederen die voordien naar deze regio werden geëxporteerd, worden dan geheroriënteerd en op onze afzetmarkten gebracht, wat verdere concurrentie en dus prijsdruk met zich mee gaat brengen.
- Aan invoerzijde vrezen voedingsbedrijven in de problemen te komen door een gebrek aan grondstoffen, waaronder gewassen en oliën (waaronder ruwe zonnebloemolie) uit Oekraïne, en verpakkingen, zoals glazen flessen en bokalen.
- Financiële transacties: het Westen bevroor de buitenlandse tegoeden van de Russische Centrale Bank en sloot het SWIFT betalingssysteem, dat betalingen tussen verschillende banken regelt, voor verschillende Russische banken. Dit heeft ook impact op de transacties van onze bedrijven. Openstaande facturen dreigen onbetaald te blijven en de handel zal de facto stilvallen. Ook zal de devaluatie van de roebel, momenteel reeds met 30%, zich zal laten voelen.
- Energieprijzen: de stijging van de prijzen van aardgas en aardolie zal belangrijke gevolgen hebben voor de productiekosten van onze energie-intensieve voedingsindustrie.
- Werkgelegenheid: opschorting en annuleringen van bestellingen door de beperkte export alsook tekort aan grondstoffen door geblokkeerde import hebben een impact op de productie in verschillende bedrijven met verminderde activiteit tot gevolg.
- Steunmaatregelen: bedrijven wijzen erop dat, als het conflict aanhoudt, ruimere steunmaatregelen nodig zullen zijn.
Wat doet Fevia?
Fevia maakte de bezorgdheden van haar leden over aan de bevoegde instanties, kabinetten en administraties. Daarnaast ondernam reeds Fevia de volgende acties rond bovenstaande bezorgdheden:
- We vroegen de Belgische overheidsinstanties om één centraal aanspreekpunt aan te stellen, tot wie het bedrijfsleven zich kan richten met haar vragen en bezorgdheden. Met humanitaire vragen kunnen bedrijven ondertussen terecht bij de ambassades ter plaatse.
- We signaleerden de (verwachtte) problemen rond leveringen van grondstoffen en verpakkingsmateriaal aan de business continuity taskforce agrofood van de FOD Economie, die deze informatie doorspeelt aan het Nationaal Crisiscentrum. Die kunnen een impact hebben op de voedselbevoorrading.
- Fevia staat in rechtstreeks contact met Assuralia, de federatie van de verzekeraars, en kan problemen onmiddellijk signaleren. Wij vroegen hen om de openstaande kredietverzekeringsdossiers snel te behandelen om niet nog grotere problemen voor onze bedrijven te doen ontstaan. Zij verzekerden ons dat ze volop met het dossier bezig zijn.
- Voor Fevia is energiebevoorradingszekerheid prioritair en dit tegen competitieve prijzen en binnen een kader dat erop gericht is onze broeikasgasemissies te verminderen en onze energieafhankelijkheid zo veel mogelijk te beperken. De bevriezing van de federale meerkosten op het niveau van 2021 is een stap in de goede richting om de stijgende energieprijzen aan te pakken. Fevia pleit er verder voor om alle meerkosten uit de energiefactuur te halen. Deze meerkosten vloeien voort uit het energiebeleid en verzwaren de energiefactuur.
- Fevia pleitte voor een verlenging van het vereenvoudigde systeem tijdelijke werkloosheid door overmacht. Dat systeem loopt in principe af na 31 maart. Eerder benadrukten we al dat het klassieke systeem van tijdelijke werkloosheid aangepast moet worden met de lessen uit het vereenvoudigd systeem tijdelijke werkloosheid overmacht corona. De overmachtssituatie door het conflict Rusland-Oekraïne zorgt ervoor dat het uiterst belangrijk is dat het vereenvoudigd systeem tijdelijke werkloosheid overmacht ook na 31 maart verlengd wordt.
- De vraag naar eventuele ruimere steun- en compensatiemaatregelen (m.b.t. omzetverlies, liquiditeitsproblemen, …) komt later aan de orde. Momenteel verwijzen we onze leden graag naar de bestaande steunmaatregelen voor internationaal ondernemen. Je vindt een overzicht op de Fevia Export Wegwijzer.
